Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2009, Page 4

ÁSDÍS R. MAGNÚSDÓTTIR OG BJÖRN ÞORSTEINSSON
4
Þetta fyrsta hefti Ritsins 2009 er helgað Rómönsku Ameríku. Þótt saga
hennar sé víða blóði drifin er mannlíf hennar einkar fjölbreytilegt og
menningin auðug og þar leita höfundar fyrstu þriggja greina þessa heftis
fanga. Hólmfríður Garðarsdóttir ríður á vaðið og fjallar um helstu áfanga
í kvikmyndagerð í Rómönsku Ameríku og þann átakanlega en gjarnan
einfaldaða veruleika sem endurspeglast í kvikmyndum samtímans. Jón
Thoroddsen les í hina margræðu skáldsögu mexíkóska rithöfundarins
Car losar Fuentes, Terra nostra, og lýsir því hvernig mannkynssagan – í
formi sögulegrar skáldsögu – getur gert okkur kleift að endurmeta og
endurnýja söguna og nútímann. Flókinn heimur landamæra Mexíkó og
Bandaríkjanna er viðfangsefni Kristínar Guðrúnar Jónsdóttur sem skoðar
ólíkar birtingarmyndir þeirra og merkingu í bókmenntum Mexíkóa og
Mexíkóameríkana.
Þrjár síðari þemagreinar heftisins eru sögulegra eðlis. Í grein Kristínar
I. Pálsdóttur er horfið aftur til 17. aldar. Kristín segir frá lífi og verkum
nunnunnar Sor Juana Inés de la Cruz frá Nýja Spáni en hún er einna
þekktust fyrir bréf sitt Svar til systur Filoteu af Krossi þar sem hún heldur
uppi vörnum fyrir tjáningarfrelsi kvenna og rétt þeirra til að afla sér þekk-
ingar. Stefán Ásgeir Guðmundsson fjallar um hinn umdeilda og orðhvassa
forseta Venesúela Hugo Chávez og setur stjórnarhætti hans í samhengi
við arfleifð „sterka mannsins“ (sp. caudillo) í Rómönsku Ameríku. Seinasta
þemagreinin er helguð Haítí. Í henni rekur Peter Hallward sögu Haíti frá
því Frakkar staðfestu völd sín þar árið 1697 og til vorsins 2004 þegar lýð-
ræðislega kjörnum forseta landsins Jean-Bertrand Aristide var vísað úr
landi við fögnuð gömlu herraþjóðarinnar og alþjóðasamfélagsins. Hann
afhjúpar ekki síst þá hlutdrægni sem einkennir orðræðu fjölmiðla um mál-
efni landsins.
Þrjár greinar utan þema birtast í Ritinu í þetta sinn. Hvert sótti Lars
von Trier fyrirmynd sína að hinni átakanlegu persónu Bess í kvikmynd-
inni Breaking the Waves? Annette Lassen leitast við að svara þessari spurn-
ingu í umfjöllun sinni um þjáningar Bess þar sem hún bendir á hliðstæður
í heilagra kvenna sögum og ævintýrum H.C. Andersens. Þar næst segir
Auður Ingvarsdóttir frá kvenlegum reynsluheimi á miðöldum í grein sinni
um margkunnar konur og merkingu orðsins „óborið“ þegar ófætt barn á í
hlut. Hún telur orðið vísa til þess barnið hafi fæðst fyrir tímann. Seinasta
greinin er svar Róberts H. Haraldssonar við grein Markus Meckl um
dönsku skopmyndirnar af Múhameð spámanni og baráttuna fyrir prent-