Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2009, Blaðsíða 198

198
RóbERT H. HaRaldSSon
táknað óvænta heppni hjá Dönum48 en Bluitgen er höfundurinn sem
Flemming Rose vísaði til og átti að hafa lent í erfiðleikum með að fá bók
sína Koranen og profeten Muhammeds liv myndskreytta. Hér virðast því vera
vaktar efasemdir um eina yfirlýsta ástæðu Rose fyrir því að kalla eftir og
birta Múhameðsteikningarnar. Annette Carlsen sýnir mynd af manni sem
getur ekki borið kennsl á Múhameð við sakbendingu, en á myndinni er
meðal annarra Pia Kjærsgaard, formaður þess flokks sem hefur viljað tak-
marka fjölda innflytjenda í Danmörku. Á mynd Annette má einnig bera
kennsl á Kåre Bluitgen en hann heldur á skilti sem á stendur: „KÅRES PR
− RING OG FÅ ET TILBUD“. Í fjórða lagi má segja að sú gagnrýni sem
sett er fram í teikningunum sé yfirveguð og alvöruþrungin. Ekkert bendir
til annars en að teiknararnir séu að lýsa áhyggjuefnum sínum um viðfangs-
efni sitt. Í þessu samhengi má benda á teikningu Rasmus Sands Høyer og
teikningu Eriks Abilds Sørensen en báðir gagnrýna meðferð á konum.
Teikning Eriks sýnir ekki spámanninn heldur setur gagnrýnina fram í
orðum. Í ljósi þessa væri athyglisvert að fá skýringu á því hvað Meckl á við
þegar hann segir að þessar teikningar smellpassi að notkun skopmynda í
stríði. Er venjan að beina gagnrýninni í svo ríkum mæli að samherjunum
og sjálfum sér í slíkum skopmyndum? Er venjan að menn fái að halda stíl-
einkennum sínum og sinni eigin hugsun og hentisemi þegar þeir teikna
skopmyndir til að réttlæta stríðsrekstur?
Sá sem vill amast við þessum teikningum amast við nákvæmlega því
sem allir helstu baráttumenn málfrelsis á Vesturlöndum hafa leitast við að
verja í aldanna rás: Rétti einstaklingsins til að hugsa frjálslega og tjá hugs-
anir sínar óþvingað og óttalaust. Ein ástæða þess að menn sjá þetta ekki
kann að vera sú að þeir einblína á bannhelgina sem sögð er hvíla á því að
birta myndir af Múhameð spámanni. Og þeir vilja umgangast slíkar mynd-
birtingar eins og gula litinn í dæmi mínu. Það þarf ekkert að útskýra hvers
vegna ekki má birta teikningu af þessum tiltekna manni heldur nægir að
segja að það særi fylgjendur Múhameðs djúpt að slíkar myndir skuli teikn-
aðar og skiptir þá engu hvert innihald þeirra sé. En slíka bannhelgi eigum
við auðvitað ekki að virða viljum við halda sjálfstæði okkar sem hugsandi
einstaklingar.
Ef við viljum tengja umræðuna um dönsku teikningarnar við prent-
frelsisbaráttu á Vesturlöndum − og líkt og Meckl vil ég gera það − ættum
48 Eftir því sem ég kemst næst á sú túlkun á appelsínu í túrban rætur að rekja til
leikrits Adams Gottlobs Oehlenschläger, Aladdin, Eller den Forunderlige Lampe
(1805).