Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2009, Side 11

SPEGLUN OG SPEGILMYNDIR
11
Þar sem dreifingarkerfi innanlandsframleiðslu stóðst ekki sam-
anburð við það fyrirkomulag sem erlendir framleiðendur höfðu
komið sér upp drógust sýningar á innlendum myndum aftur
úr. Kvikmyndahúsin voru þvinguð til að velja trygga innkomu
vegna sýninga á ódýrum erlendum myndum frekar en treysta
á ótrygga heimaframleiðslu. Flestir völdu auðveldu leiðina og
markaðurinn í Brasilíu varð einskonar hitabeltis-viðbót við
bandarískan heimamarkað.12
Ljóst er að ólíkar fyrirmyndir lágu til grundvallar kvikmyndagerð um
allan heim og að auðveldasta leiðin fyrir kvikmyndagerðarmenn hinna
mörgu og ólíku landa Rómönsku Ameríku var einfaldlega að feta í fótspor
þeirra sem þegar höfðu rutt brautina. Uppskriftirnar voru til staðar en
nauðsynlegt var að laga þær að sögu og menningu á hverjum stað. Taka
þurfti tillit til sérstakra aðstæðna og finna leið til að festa á filmu þá veru-
leika sem var að finna í hverju landi. Gott dæmi um þessa aðlögun er að
finna í mexíkóska melódramanu sem réði lögum og lofum í kvikmynda-
gerð þarlendis á árunum milli 1930 og 1950. Áherslum Hollywood á
skemmtanagildi og farsælan endi var fylgt í þaula í þessum myndum.
Hlutverk aðalleikarans sem þungamiðju frásagnarinnar var ýkt og svið-
setningar voru í anda einfaldra alþýðuleikhúsa. Mexíkósk kvikmyndagerð
snerist á þessum tíma um að halda alþýðumenningu og sögu landsins á
lofti og þótt uppskriftum frá Hollywood væri fylgt þá einkenndi mexíkósk
ranchero-tónlist þessar kvikmyndir. Ranchero-söngvarnir fjalla um unaðinn
sem því fylgir að búa úti á landsbyggðinni þar sem sátt og friður móta
hversdagslíf íbúanna. Frumbyggjar og landeigendur lifa í sátt og samlyndi
og landeigendur gera sér grein fyrir mikilvægu vinnuframlagi og stað-
háttaþekkingu frumbyggjanna og koma fram við þá af virðingu og áhuga.
Hver og einn þekkir sinn stað og veit hvað til síns friðar heyrir; dramað
snýst um það þegar einhver utanaðkomandi skýtur upp kollinum og raskar
þessu jafnvægi. En í takt við Hollywood-uppskriftina endar sagan farsæl-
lega og áhorfendur hverfa rólegir af vettvangi. Best þekkta myndin frá
þessum árum er Heima á stórbýlinu (Allá en el Rancho Grande) frá 1936.
Hún segir frá sambýli og samskiptum landeigenda og hjúa á stórum bú-
garði í norðurhluta landsins og heldur á lofti fjölmörgum staðalmyndum
12 Randal Johnson og Robert Stam, Brazilian Cinema, East Brunswick, NJ: Asso-
ciated University Presses, 1982, bls. 22.