Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2009, Blaðsíða 46

KRISTÍN GUÐRÚN JÓNSDÓTTIR
46
Verkið er margradda og löngunin til að koma sem flestu að leynir sér
ekki. Litskrúðug og margbrotin persónusköpun Fuentesar og ólíkar að-
stæður persónanna bera vott um það. Hér bregður m.a. fyrir höfuð-
borgarmeyjunni Michelinu sem kemur til landamæranna þar sem er „bók-
staflega ekkert áhugavert fyrir ferðamenn,“14 en hún er eins konar
andstæða menningarsnauðra íbúa landamæranna, og Juan Zamora sem
uppgötvar samkynhneigð sína er hann nemur við Cornell-háskólann en
samband hans og vinar hans má lesa sem táknmynd Mexíkó og Banda-
ríkjanna þar sem Bandaríkjamaðurinn vill halda hugsun sinni í núinu (neit-
ar að horfast í augu við söguleg vandamál landanna) og Mexíkómaðurinn
vill horfa til fortíðar (þ.e. leysa nútímavandamál þjóðanna með því að gera
upp söguna) en þetta veldur sambandsslitum þeirra. Einnig bregður fyrir
Emiliano Barroso, gamla kommanum og þjóðernissinnanum sem hefur
misst börn sín yfir í „spillinguna“ norðan megin, og Lisandro Chávez, af
millistétt Mexíkó sem fór illa út úr efnahagshruninu 1995 og neyðist til að
taka þátt í helgarvinnuferð verkamanna til New York til að þvo rúður
háhýsa. Fuentes fer vítt og breitt, eins og hans er vandi, jafnvel til Spánar
með það í huga að koma nýlendutímanum að.
Landamærin sem slík eru þó sjaldnast í forgrunni að undanskilinni
lokasögunni „Río Grande, Río Bravo“ (Stórafljót/Miklafljót) sem skiptist í
undirkafla. Þar koma fyrir ýmsar persónur úr fyrri sögum bókarinnar og
nýjar eru kynntar til leiks. Inn á milli kafla sögunnar skýtur höfundur inn
sögu landamæranna í eins konar prósaljóðum. Í „Río Grande, Río Bravo“
reynir hann að draga saman og gera upp hin fjölmörgu vandamál sem hafa
sprottið upp við mörkin. Hver persóna endurspeglar á sinn hátt ákveðnar
aðstæður eða vandamál sem tengjast landamæraorðræðunni. Lesandi
kynnist Benito Ayala frá fjallaþorpi í Guanajuato-fylki, bæ sem hefur í
margar kynslóðir lifað á peningasendingum sem brottfluttir þorpsbúar
hafa sent heim frá Bandaríkjunum. Einnig landamæraverðinum Dan
Polansky, afkomanda innflytjenda frá Evrópu sem fyrrum var litið niður á,
en hann hefur snúið baki við því sem Fuentes kallar „minni“15 og fyrirlítur
mexíkanska innflytjendur, löglega sem ólöglega, og reynir að berjast gegn
„ósýnilegri innrás Mexíkana.“16 Samt sem áður nýtir hann sér þjónustu
þeirra og veit að Bandaríkin gætu ekki án þeirra verið. Hér kemur líka við
14 Carlos Fuentes, La frontera de cristal, bls. 11.
15 Þetta er síendurtekin hugmynd í verkum Fuentesar þar sem hann leggur áherslu á
að menn verði stöðugt að rifja upp fortíðina til að geta horft til framtíðar.
16 Carlos Fuentes, La frontera de cristal, bls. 268.