Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2009, Síða 96

96
STEfÁn ÁSGEIR GuðmundSSon
þeir hlustuðu á ávarpið var einkum tvennt.4 Í fyrsta lagi vísaði Chávez til
þess að lokatakmarkinu væri ekki náð, að svo stöddu. Í öðru lagi tók hann
fulla ábyrgð á sínum eigin mistökum. Orðatiltækið „að svo stöddu“ (sp. por
ahora) gaf sterklega til kynna að Chávez myndi snúa aftur og halda áfram
baráttu sinni. Por ahora varð þar af leiðandi einskonar slagorð hans á kom-
andi árum. Sú ábyrgð sem Chávez gekkst við í ávarpi sínu þótti sæta tíð-
indum enda voru íbúar Venesúela óvanir því að leiðtogar tækju ábyrgð á
verkum sínum. Stjórnmálamenn landsins höfðu fram að þessu aldrei beð-
ist afsökunar á einu né neinu og þaðan af síður gengist við ábyrgð. Því má
ætla að íbúar Venesúela hafi verið töluvert undrandi þegar hinn karlmann-
legi Chávez í fullum herklæðum með rauða alpahúfu viðurkenndi mistök
sín. Á einni nóttu varð hinn 37 ára gamli Chávez, nánast óþekktur her-
maður frá grassléttu landsins, Llanos, að hugsanlegum frelsara lands og
þjóðar.
Hugo Chávez var dæmdur til fangelsisvistar fyrir byltingartilraun sína
og sat inni næstu tvö árin, þar til hann var náðaður. Á þeim tíma stigmagn-
aðist óánægja og vonbrigði almennings enn frekar og jukust mótmæli og
ofbeldisverk þeim tengd. Gömlu stjórnmálaflokkarnir misstu trúverðug-
leika og pólitískt valdatóm myndaðist. Önnur misheppnuð tilraun til
stjórnarbyltingar var gerð; þar var annar hópur innan hersins að verki, en
byltingartilraunin sýndi hversu alvarlegt ástandið var orðið.
Eftir að Chávez var laus úr fangelsi hélt hann áfram baráttu sinni gegn
stjórnaröflunum í Venesúela, en í þetta sinn án vopna. Hann ætlaði sér að
komast til valda fyrir tilstilli lýðræðisins. Hann fékk til liðs við sig ýmsar
vinstrisinnaðar pólitískar hreyfingar, m.a. Movimiento al Socialismo (MAS),
afsprengi úr gamla Kommúnistaflokknum. Þessar hreyfingar undir stjórn
Chávez gengu gjarnan undir nafninu Polo Patriótico.5 Hann lofaði kjósend-
um að leysa upp þingið, takast á við spillinguna sem ríkt hafði í landinu og
dreifa auðnum til allra þjóðfélagshópa. Hann vildi höfða til alþýðunnar og
varð á skömmum tíma talsmaður hinna fátæku. Chávez hreif með sér
alþýðuna en yfirstéttinni stóð uggur af honum og fámenn millistétt var tví-
stígandi. Engu að síður varð hann lýðræðislega kjörinn forseti landsins
árið 1998 með meira en 55% fylgi.6 Por ahora, að svo stöddu, orðin sem
4 Richard Gott, In the Shadow of the Liberator, bls. 71.
5 Jennifer L. McCoy og Harold Trinkunas, „Venezuela’s peaceful revolution“, Cur-
rent History, 98/1999, bls. 122–126.
6 H. Micheal Tarver og Julia C. Frederick, The History of Venezuela, New York:
Palgrave Macmillan, 2006, bls. 149.