Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2009, Page 196

196
RóbERT H. HaRaldSSon
af“ múslimum svo notast sé við orðalag Meckls (132). Það sé hið eina sem
skipti máli um þær. Velja hefði mátt hvaða annað tæki sem gagnaðist í
þeim ljóta tilgangi. Til að skýra þetta samhengi og um leið hvernig mér
virðist sem ýmsir hugsi um dönsku teikningarnar, mætti hugsa sér að
hópur manna flyttist til Íslands sem vanist hefði því að blátt bann væri lagt
við allri notkun á afar sjaldgæfu tilbrigði af gulum lit á opinberum vett-
vangi. Sögunni fylgdi að þetta litbrigði særði helgustu tilfinningar fólksins
sem væru samofnar dýpstu þáttum í sjálfsmynd þeirra. Við gætum líka
hugsað okkur að Íslendingar hefðu aldrei notað gulan klæðnað eða gula
málningu af þessu tagi á opinberum vettvangi. Litbrigðið væri óþekkt hér
á landi. Og við gætum hugsað okkur að Íslendingar hefðu ekki haft uppi
nein áform um að breyta þeirri venju sinni. Auðvelt er að ímynda sér að
einhverjir þeirra myndu samt vilja nota þetta litbrigði, jafnvel flagga því,
þó ekki væri af annarri ástæðu en rótgróinni þörf til að óhlýðnast boðum
og bönnum eða þá til að gera lítið úr nýbúunum.
Þegar maður les grein Meckls, og ég sé ekki betur en að hann hafi
orðað sjónarmið sem oft heyrast í umræðunni nú um stundir, læðist að
manni sá grunur að hann hafi samhengi af þessu tagi í huga þegar hann
ræðir um dönsku teikningarnar og verjendur þeirra. Hann virðist telja
ákvörðun Flemmings Rose um að birta teikningarnar ekki óskylda þeirri
ákvörðun að flagga gulu framan í þá sem ekki þola gult. Það gæti verið
ástæða þess að Meckl leyfir sér svo óvægin ummæli um dönsku teiknarana
– hann segir nánast berum orðum að listamennirnir tólf þjóni í reynd
stríðsrekstri Dana og séu undirlægjur stjórnvalda – án þess að rökstyðja
þau ummæli með útlistun á inntaki teikninganna. Teikningarnar, líkt og
guli liturinn, séu birtar í þeim eina tilgangi að særa trúartilfinningar músl-
ima og í þokkabót sé það gert í þágu stríðsreksturs.
En dönsku teikningarnar þola vel gagnrýna umræðu á sínum eigin for-
sendum. Fernt virðist einkenna flestar teikningarnar tólf sem birtust í
Jyllands-Posten haustið 2005. Í fyrsta lagi tjá þær hugsun. Listamennirnir
leitast við að tjá hugsanir sínar um viðfangsefni sitt, Múhameð, og er þá
meðal annars litið á frumlega hugsun sem andstæðu klisju, kreddu og for-
dóma. Erfitt er að sjá að þeir fylgi vitandi vits forskriftum um hvernig
slíkar myndir eiga að vera. Aðeins ein teikning, eftir Jens Julius Hansen,
jaðrar við að vera klisjukennd en er þó fyndin og vel útfærð.46 Um leið og
46 Múhameð stendur á skýjum uppi, fórnar höndum og hrópar til aðvífandi píslar votta
sem hafa greinilega sprengt sig í loft upp í þágu málstaðarins: „Hægan, hægan –
við erum búnir með allar jómfrúrnar!“