Skagfirðingabók - 01.01.1982, Blaðsíða 96
SKAGFIRÐINGABÓK
miklum lestrarhestum, þótt þeir væru til innanum og samanvið.
Margir þeirra luku aldrei embættisprófi. En þeir voru hugsjóna-
menn, bókmenntamenn, skáld og stjórnmálamenn og létu sér
fátt mannlegt óviðkomandi, a. m. k. að því er Island varðaði, og
það sem verða mætti þjóð þeirra til frelsis og framfara. En fyrst
og fremst minnumst við þeirra vegna þess að þar í flokki var
hann — „sómi Islands, sverð þess og skjöldur“ og svo þeir sem
fylgdu honum út í „þjóðvorið fagra“.
Tvær voru fylkingar, sem mest létu að sér kveða í Kaup-
mannahöfn á þessum tíma: Fjölnismenn og Félagsritamenn.
Þegar þess er gætt, hve náin kynni voru með þeim frændum,
Brynjólfi Péturssyni og Gísla Jóhannessyni, og höfð er í huga sú
einstaka ræktarsemi og höfðingslund, sem Brynjólfur sýndi
honum, þá er það næsta kynlegt, að Gísli skyldi ekki ganga í
félag þeirra Fjölnismanna, er hann kom til Hafnar haustið 1842,
í sama mund og Fjölnismannafélagið var endurreist. Hins vegar
fyllti hann hóp Félagsritamanna þann tíma, sem hann var í
Kaupmannahöfn, og var meðal „kostnaðarmanna" ritanna.
Hvað sem því hefur valdið, þá er hitt vist, að Gísli hefur verið
meiri „selskapsmaður“ en áhugamaður um félagsmál og pólitík,
og svo mikið er víst, að aldrei skrifaði hann neitt í Félagsritin né
var í forstöðunefnd þeirra.
Hins vegar gekk nú Gísli líka í annað félag — hófsemdarfé-
lagið. Brynjólfur Pétursson segir frá því í bréfi til móður sinnar
28.9.1843, að nú hafi þeir bræður, hann og sr. Pétur ásamt
fleirum „stofnað hér hófsemdarfélag um að halda okkur frá
öllum áfengum drykkjum og bjóðum nú Islendingum að ganga
í þann félagsskap með okkur.“ Því boði tók Gísli, og gekk hann
i bindindisfélagið eftir því sem segir í 8. árg. Fjölnis, hversu lengi
sem það bindindi nú hefur staðið. Þótt bindindishreyfing
Fjölnismanna fengi góðan byr heima á Fróni, átti hún örðugt
uppdráttar meðal landa í Kaupmannahöfn. Um sumarmál 1847
voru þar 16 íslenzkir bindindismenn félagsbundnir.
94