Skagfirðingabók - 01.01.1982, Page 175
ANNÁLL ÚR SKAGAFIRÐI
í sumar átti ein vinsæl stofnun hér í Skagafirði 50 ára afmæli.
Það var Sparisjóður Sauðárkróks. Var hann stofnaður 1. ágúst
1886. í tilefni afmælisins gaf hann út afmælisrit, er segir frá
stofnun hans og stofnendum. Voru þeir 16 í upphafi, allt merkir
og mætir menn. Tveir af þeim fluttust árið eftir til Ameríku, þeir
Magnús Jónsson frá Fjalli og Sveinn Sölvason hreppstjóri í
Skarði i Gönguskörðum. Um leið vil ég leiðrétta misskilning,
sem slæðzt hefir í minningarritið um Magnús Jónsson frá Fjalli.
Þar er sagt, að hann hafi dáið í Selkirk 2. marz 1933. Þetta verð ég
þó að telja a. m. k. vafasamt, því við Magnús höfum skrifazt á i
4 — 5 ár, og síðastliðið sumar skrifargamli maðurinn mér enn og
sendir mér mynd af sér! Er hann þá 85 ára og fullur áhuga fyrir
öllum þeim nýjungum, sem eru þá að gerast í héraðinu.
Það er næsta einkennilegt, að þegar Skagfirðingar stofna
sparisjóðinn er árferðið óvenjulega erfitt. Árið áður var hið
versta; veturinn harður og vorið kalt og grasbrestur svo mikill
um sumarið, að ekki var nema hálft töðufall af túnum; verzlun
ill og afurðir í hraklegu verði og sílækkandi. Stofnár sjóðsins var
ísaár (1886) og sízt betra hinu fyrra. Veturinn var t. d. svo
harður, að ekki kom upp jörð i Fljótum og á Skaga fyrr en um
fardaga, að því er gamlir menn telja. Svo kemur óþurrkasumarið
annálaða, þegar töðurnar lágu fram i september. Var þá hey-
fengur bæði lítill og illur. Skuldir hlóðust á bændur, bæði vegna
harðæris og verðlækkunar á gjaldeyrisvörunni.
Það verður því ekki sagt, að byrlega hafí blásið fyrir stofnun-
inni í byrjun, og sýnir það alveg einstakt framtak og bjartsýni, að
ráðizt er í þetta á slíkum harðindaárum. En frá byrjun hefir þessi
stofnun vaxið og sigrað alla erfiðleika. Er helzt hægt að sýna
þroska hennar og uppgang með nokkrum tölum, sem teknar eru
úr minningarritinu:
173