Skírnir - 01.04.2001, Blaðsíða 137
SKÍRNIR
TIL VARNAR MANNÚÐ OG JAFNRÉTTI
131
„Patrick O’Moore" og „Bergljót" í Vornœtur á Elgsheiðum
[1910]). Sögur Guðmundar, sem eru allmargar, voru skrifaðar sér-
staklega fyrir Freyju, eins og Margrjet tók oftlega fram.16 Margrjet
skrifaði sjálf smásögur en birti þær allar undir ýmsum dulnefnum,
vísast til að gefa blaðinu fjölbreyttara yfirbragð: „Piparmærin“
(1:1 [1898]—1:4 [1898]) var birt undir nafninu Myrrah; „Ekkjan"
(11:4 [1899]), „Aldamótin“ (111:11 [1900]) og „Þau“ (IV:8-9
[1901]) undir nafninu Herold; „Hann og hún“. (IX:2 [1906]),
„Sorgin og gleðin" (IX:5 [1906]) og „Friðboðinn" (X:5 [1907])
undir nafninu Brynhildur.17 Fyrir barnasögur sínar í „barnakró“
ritsins kvittaði hún með „Amma“. Sumar af sögum Margrjetar,
eins og t.d. „Ekkjan“ og „Friðboðinn", eru háðsádeila í raunsæj-
um stíl, en aðrar, t.d. „Sorgin og gleðin", eru alvarlegar og tákn-
rænar. Sögurnar eru ritaðar í skörpum og jafnframt fáguðum stíl
og fjalla gjarnan um tilveru kvenna, eins og t.d. „Þau“ og „Hann
og hún“. Líkt og flestir samlandar hennar í Vesturheimi virðist
Margrjet hins vegar hafa verið hrifnust af ljóðum sem listrænum
miðli og býsna mörg ljóðanna í Freyju eru eftir Margrjeti sjálfa,
þótt hún kvitti aðeins fyrir nokkur þeirra: „Island" (1:5 [1898]),
„Brúðkaupskvæði" (11:9 [1899]; V:1 [1902]) og „Minni systranna í
stúkunni Heklu" (V:6-7 [1903]). Önnur ljóð eftir hana voru birt
undir ýmsum dulnefnum, þ.á m. þeim sem hún setti undir smá-
sögurnar. Reyndar eru miklu fleiri ljóð en sögur birt í Freyju og
sum þeirra eru afburðagóð. Margrjet minnist á þetta í bréfi til
Stephans G. Stephanssonar 20. september 1907: „En þó undarlegt
megi virðast af því Freyja er ekki flokksblað, þá samt geymir hún
nú ljóð eins vel - máske betur en mörg vestur-íslenzk blöð.“ Samt
sem áður segir hún að „þrátt fyrir það hafa þeir sumir, sem Freyja
hlúði virkilega að, gleymt henni, síðan þeir héldu sig komna á legg
16 Sögur Guðmundar A. Dalmanns eru „Giftingin" (1:12 [1899]—11:2 [1899]),
„Vesturfarar stúlkan“ (11:6 [1899]-II:7 [1899]), „Fríða“ (11:10 [1899]-II:11
[1899]), „Jólagjöfin" (111:11 [1900]), „Hefndin" (IV:3 [1901]—IV:5—6 [1901]),
„Föðurlausa stúlkan" (IV:11 [1901]), „Síðasta nóttin“ (V:ll [1903]), „Kærleiks-
verkið" (VI:5 [1903]), „Snjókastið“ (VII:5 [1904]), „Geislabrot" (IX:5 [1906])
og „Heimkoman" (XI:5 [1908]).
17 Sjá Sigfús B. Benedictsson (1941: 4) og þýðingu Árnýjar Hjaltadóttur (1994:
97) á „Friðboðanum.“