Tímarit Máls og menningar - 01.12.2013, Page 30

B e r g l j ó t S o f f í a K r i s t j á n s d ó t t i r
30 TMM 2013 · 4
ímyndunarafl lesanda; jákvæðu orðin ný skynjun, sem vitna að sínu leyti
um sköpun, eru slegin niður með „hnignandi líkama“ þannig að ánægja
og sársauki verða eitt. Í ofanálag kunna orðin „fylgi ég eftir“ jafnt að eiga
við endalok sem skynjun, þannig að dauði og lífsmagn, angurværð og gleði
leikast á. En lykilatriði er að þessum hluta ljóðsins lýkur á líkingu sem setur
á oddinn skapandi tengsl ,anda‘ og efnis. Af ljóðlínunum „skynjun/nemur
lendur huga“ skín semsé ekki hugtakslíkingin skynjun er viðtökur, sem
markar svo oft tal manna, sbr. orðalag eins og „Þegar hljómlistin skall á
eyrum hans hrökk hann í kút“. Nei, skynjun er gerandi, taugaboðin frá
skynjun til heila verða landnám hugans og vegna virkni skynjunarinnar
verður ímyndundaraflið, sem ekki er minnst á, skemmtilega nærri, og ekki
síður líkaminn með lendar sínar.
Gegn tvískiptingu hinnar kristnu menningar í anda og efni teflir ljóð-
mælandi ekki síst „þrá“ en í sömu mund hverfur hann sem ljóðrænt ég og
birtist í raun bara sem hluti af einni sögn í 1. persónu fleirtölu:
lengi hefur legið í landi
að aðskilja eðli
efnis og anda
þótt við blasi
að hreyfiafl alheims
sé annað orð yfir þrá
drögum krampakenndar línur
sýnilegar og ósýnilegar
þótt skrifað standi
að allt sé eitt
Einhverjum kynni að finnast freistandi að lýsa þránni sem hér er nefnd með
hliðsjón af skrifum Júlíu Kristevu um hið semíótíska13 en í ljóðabók Halldóru
tengist þráin öðru fremur þróunarsögu lífsins.14 Konan sem talar í „Hinum
hugsandi líkama“ ræðir ekki sérstaklega um tengsl þrár og tungumáls. Hún
bendir hins vegar á að menn dragi „krampakenndar línur“ – sem kemur
beinlínis heim og saman við þörf mannsheilans til að setja fyrirbærum mörk
– og vekur athygli á að þeir dragi slíkar línur fremur en að hugsa um „að
allt sé eitt“. Þá beinist írónían sennilega ekki síst að útleggingu biblíunnar,
segjum eins og í sálminum „Fagna þú sál mín. Allt er eitt í Drottni“.15 Menn-
ingin er semsé aftur í fyrirrúmi og nú tekur við líking sem bindur enda á allt
saman, kúpta skrínið með huganum tæra myndbreytist á svo gróteskan hátt
að í sjónhending kann það að orka sem einber groddaskapur: