Tímarit Máls og menningar - 01.12.2016, Page 120

S i g r í ð u r A l b e r t s d ó t t i r
120 TMM 2016 · 4
fjarri því lesið allt sem hann hefur skrifað, ég má bara ekkert vera að því, en
ég hef tekið eftir því að textar hans eru gjöfulir, það tekur tíma að setja sig
inn í þá, en þeir verða magnaðri með hverjum lestri. Að þetta séu nýju föt
keisarans, ég hef bara ekki orðið var við það. Þetta eru algjörlega heiðarlegir
textar.
Hins vegar leita alltaf einhverjir loddarar í svona samhengi, pikka upp
talsmátann, slá um sig með hugtökum án þess að skilja þau, halda að það
nægi að vera óskiljanlegur til þess að vera flottur og kannski tekst þeim að
blekkja einhverja í vissan tíma, en ekki endalaust. En vitanlega er það hvim-
leitt meðan svindlið virkar. Það truflar og eyðileggur fyrir þeim sem eru
alvörumenn. Virka ekki allar falsanir þannig?
Aftur yfir í hugtök og skilgreiningar. Telurðu að þessi fyrirbæri séu heft-
andi fyrir skáld og hugsanlega lesendur?
Nei, alls ekki, þvert á móti. Ég legg áherslu á það. Ég er mjög fylgjandi
nákvæmum og ítarlegum skilgreiningum og skýrri hugtakanotkun.
Ég held frekar að skilgreiningafælni sé heftandi. Íslendingar eru yfirleitt
skilgreiningafælnir, þeir hafa minni heimspekibakgrunn, bæði hefðir og
almenna menntun í heimspeki, en til dæmis Frakkar. Maður er oft eins og
fábjáni á fyrstu árum í háskóla við hliðina á venjulegum nemendum sem
hafa farið í gegnum standard heimspekinám í frönskum menntaskóla. Aðal-
lega vegna þess að þeir hafa þjálfun í skilgreiningum og þar með nákvæmri
notkun hugtaka.
Nú er það svo, að hver höfundur er bæði lesandi og skrifandi. Hvoru fyrir
sig tilheyrir mismunandi innstilling. Enn og aftur er þetta díalektíska sam-
bandið farvegur-flæði. Það er í gangi bæði yfirsýn og kafsund. Þegar þú lest
yfir það sem þú hefur skrifað, þá er oft nauðsyn á meira objektífu viðhorfi og
fínt að hugsa um hugtök, skilgreiningar etc. Svo er annar tími, tími flæðis,
kafsunds; þá held ég að þú ættir að sleppa því að hugsa um skilgreiningu á
sundi eða sundmanni, bara synda! Reyna að drukkna ekki!
Enn ein spurningin um skilgreiningar. Eða öllu heldur „merkimiða“. Hvað
finnst þér um þann sið að draga skáld og rithöfunda í dilka? Sem „atóm-
skáld“, „fyndnu kynslóðina“ (sem þú þóttir tilheyra um skeið), „póstmód-
ernista“ o.s.frv.?
Því miður eru þetta einmitt merkimiðar, ekki skilgreind hugtök, þetta
eru dilkar sem ekki standast skilgreiningar. Ég er alveg á móti þessum lím-
miðum út af þessu. Þeir standast yfirleitt ekki skoðun. Alltof miklar einfald-
anir. Kynslóðatal fer líka í taugarnar á mér út af því sama: alltof miklar ein-
faldanir. Svo leynist líka í kynslóðatali ákveðin yfirlýsing, þ.e. að sé einhver
framvinda, línuleg og söguleg framvinda í bókmenntum. Svo er ekki. Það er
í gangi samtími, tími lesandans, ég sem lesandi geri alla höfunda sem ég les