Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1943, Page 125

123
Nokkuð finnst mér bera á því, að börn séu ekki nógu hlýtt klædd,
þegar þess er þörf. Veldur þvi víða fátækt. Þó er mikið komið undir
góðri, skynsamri og' nýtinni húsmóður í þessu efni. Matargerð hygg
ég að sé nijög' fábreytt og' tilbreytingalítil, einkum í sveitum, þar sent
nýnieti er sjaldan á boðstólum.
Siðu. Fatnaður virðist mér sæmilegur, enda hafa flestir efni á að
lilæða sig nú. Mataræði er mjög fábrcytt. Aðalaðferð við geymslu mat-
væla er enn að salta þau, reykja eða súrsa. Niðursuða þekkist varla,
því síður ísgeymsla á heimilum. Smákofi fyrir ís kostar þó ekki ntikla
vinnu né peninga, en er mjög þægilegt að hafa slíka kofa, bæði í sam-
bandi við silungsveiði, sem víða er nokkur, og eins fyrir ket, sem
menn geta nú allt árið fengið í frystihúsinu á Kirkjubæjarklaustri.
Pyrir utan kartöflur og gulrófur er lítið ræktað af grænmeti, nenta
á örfáum heimilum. Þó eykst ræktun þess heldur, eftir því sem ntenn
læra betur að matbvia það. Hér eru bökuð einhver ósköp af sætuni
kökum, enda kentnr það varla fyrir, að gestum sé boðið annað brauð.
Vestmannacijja. Unt fatnað og matargerð er engum nýjungum að
fagna.
6. Mjólkurframleiðsla og ntjólkursala.
Hálfgerður og sunts staðar alger skrælingjabragur er á frantleiðslu og
úreifingu sölutnjólkur, og verður það æ tilfinnanlegra og hættulegra,
eftir því sent tnjólkursala eykst í kaupstöðum og þorputn og ntjólkur-
franileiðslusvæðin færast út. Tekur út yfir, þar sem engin viðleitni
er við að gerilsneyða sölumjólk, en annars staðar, svo sem i Reykja-
vík, dregur það úr gildi gerilsneyðingar, að mjólkinni er dreift í opn-
nnt ílátuni af misjafnlega snyrtilegu afgreiðslufólki í vangerðum
injólkurbúðum. Fyrirhugaðar umbætur hafa á nokkrum stöðuni, og
þ. á m. í Reykjavík, strandað á erfiðleikunt stríðsáranna að afla nauð-
synlegra véla og íláta, og er hér mikið verkefni fyrir hendi, þegar um
hægist í ófriðarlok.
Læknar láta þessa getið:
Borgavnes. Mjólk er aðalfratnleiðsla héraðsins á stórum svæðum.
Er hún flutt hingað og' gengur gegnum ntjólkursamlagið hér til
neytenda. Auk þessa eig'a rnargir í Borgarnesi kýr, eina eða fleiri.
Sumir þeirra afhenda samlaginu afgang sinn, en einstöku ntunu selja
i'ágrönnum sínurn beint. Mjólkursantlagið rekið með þrifnaði og rnynd-
arskap. Veit ég ekki til, að neitt sé athugavert við aðra mjólkursölu.
Skipaskaga. í kaupstöðum eru rúmlega 70 kýr, en annars fær bær-
inn ntjólk úr nærsveitunum, og er hér 1 mjólkursölubúð.
Flategrar. Mikil tnjólk er framleidd í Önundarfirði, og hafa allir
þar nægilegt af henni. Flateyringar drekka nú mjóllc úr um 40 kúm.
A Suðureyri er ntikill mjólkurskortur. Þar eru 6 kýr, en auk þess fá
þeir mjólk úr fáeinunt kúm í sveitinni. Ég hygg, að þessi geigvænlegi
mjólkurskortur, ásamt grænmetisleysinu, eigi sök á því, hve börnin
eru vesaldarleg á Suðureyri og að skyrbjúgur virðist vera þar á næsta
leiti.
Ögur. Það hyg'g' ég', að nijólk sé seld frá suntunt heintilunt meira en
góðri lukku stýrir, og' kemur það niður á sntjörgerð og' smjörneyzlu.