Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2022, Blaðsíða 30

„leIðIN eR INNÁVIð OG UPPÍMÓTI“.
29
lesandi fylgir henni heim á leið en er jafnóviss og hún hvort hún sleppi
ómeidd alla leið. Hún gerir það en óttinn um yfirvofandi árás gagntekur
huga hennar og hún greikkar sporið jafnt og þétt og henni rennur í skap
eftir að hafa hrasað á göngunni: „Þér er skapi næst að klæða þig úr og rölta
restina nakin [...] Strjúka fokkjúputtum í kringum geirvörturnar ef einhver
labbar framhjá. Gefa svo fingurkoss með fokkjúputtanum.“121
kvenlíkaminn er þungamiðjan í þeim aðgerðum sem hér voru ræddar
en eins og áður hefur komið fram er eitt af einkennum póstfemínískrar af-
þreyingarmenningar þráhyggja gagnvart líkamanum122 og einsleit fegurðarí-
mynd. Birtingarmyndir hennar eru að finna í glans- og slúðurblöðum þar
sem rýnt er í líkamleg smáatriði á borð við sjáanleg líkamshár, hrukkur og
aukakíló og líkamar frægra kvenna eru undir stöðugu eftirliti ljósmyndara
og svo lesenda blaðanna.123 Hinn „vöruvæddi líkami“ er áberandi samfélags-
legt tákn í nýfrjálshyggjusamfélagi en með slíku hugtaki er verið að vísa í
þá tilhneigingu að líta á líkamann sem neysluvöru. Hann verður að snyrta
og viðhalda til þess að hægt sé að meta hann í hæsta verðflokki124 en í ný-
frjálshyggjusamfélögum eru gerðar ríkar kröfur til kvenna um fullkomnun
og samkeppni þeirra á milli þegar kemur að móðurhlutverki, útliti, líkama
og námsárangri. Þannig eru ekki bara líkamar kvenna undir eftirliti heldur
jafnframt hegðun þeirra og sambönd. Fullkomnunin felst ekki síður í því
að geta uppfyllt hið þrákveðna stef um að „hafa allt“ til alls (e. having it all),
sem í þessu samhengi merkir gott hjónaband, vel metin börn og gæfuríkt
heimilis- og ástarlíf.125
121 Sama heimild, bls. 43. Soffía Auður Birgisdóttir fjallar einnig um smásöguna
„Heim“ í þessu samhengi í greininni „Þessi tvífætta villibráð“, Fléttur V. #MeToo,
ritstjórar elín Björk Jóhannsdóttir, kristín I. Pálsdóttir og Þorgerður H. Þorvalds-
dóttir, Reykjavík: RIkk – Rannsóknarstofnun í jafnréttisfræðum við Háskóla Ís-
lands, 2020, bls. 33–57, þar sem hún bendir á að reiði sögumannsins í sögu Fríðu
sé til marks um kynslóðamun í samanburði við eldri sögur um kvenlægan ótta við
ofbeldi karla (bls. 41).
122 Rosalind Gill, „Postfeminist media culture“, bls. 149.
123 Sama heimild, bls. 149.
124 Deborah lupton, Medicine as Culture. Illness, disease and the Body in Western Societies,
london: Sage, 2012, bls. 37. lupton bætir við að líkaminn sé þannig blætisgerður
(e. fetishized), auk þess sem orðræða vöruvæðingar sé stór áhrifaþáttur kynfræðinnar
(e. sexology), en þróun hennar er nátengd tilurð og uppgangi vestræna neyslusam-
félagsins. eftir fyrri heimsstyrjöld hafi vöruvæn menning færst í aukana með he-
dónískum áherslum á ofgnótt og sjálfsdekur og stór þáttur í sölunni varð kynferði-
svæðing langana og þrár (bls. 37).
125 Angela McRobbie, „Notes on the Perfect. Competitive Femininity in Neoliberal
Times“, Australian Feminist Studies, 30 (83), 2015, bls. 3-20, hér bls. 3–4, 7.