Úrval - 01.05.1968, Blaðsíða 38

ÚRVAL
36
ÆVINTÝRI
Hver var hinn raunverulegi Pat-
rekur? Fræðimenn nútímans hafa
endurskoðað hinar sögulegu heim-
ildir, er snerta ævi hans, og nú
gefst okkur loks tækifæri til þess
að sjá verndardýrling írlands eins
og hann var í raun og veru, sem
fremur óheflaðan og grófan mann,
er átti samt til að bera svo brenn-
andi trú og slíltan járnvilja, að
hann varð risi á meðal manna.
Trúboðsstarf Patreks í írlandi
stóð í þrjá áratugi, og á þeim tím-
um ruddi Patrekur vestrænum
áhrifum braut í írlandi. Hann opn-
aði írland fyrir Vesturlöndum.
Hann reisti kirkjur og vann hvar-
vetna að eflingu lærdóms og vizku.
Og með honum barst latneska staf-
rófið til írlands, lykillinn að vestur-
evrópskri menningu. Irland hafði
áður verið eins konar afkimi, en
varð brátt að menningarmiðstöð.
Tveim öldum eftir dauða postul-
ans, stóðu listir og bókmenntir með
miklum blóma í írlandi, meðan
heiðnar villimannahjarðir flæddu
yíir mestan hluta Evrópu.
Eftir því sem bezt er vitað um
ævi hans, er hún sem ævintýri,
þar sem hver æsandi atburðurinn
rekur annan. Patrekur áleit stöðugt
sjálfur, að allt hans líf væri eitt
samfellt kraftaverk. Sú tilhugsun
yfirgaf hann aldrei. „Ég var líkt
og steinn, sem liggur í djúpri
leðju,“ skrifar hann í „Játningum“,
,,og Hann, sem er máttugur, kom
og í höndum Hans lyfti miskunnin
mér upp og setti mig „efst upp á
vegginn".
Patricius Magonus Sucatus, sem
er álitið vera hið fulla latneska nafn
Patreks, fæddist af brezkum for-
eldrum árið 385, líklega einhvers
staðar nálægt mynni Severnárinn-
ar á vesturströnd Englands. Eng-
land var þá þegar orðið kristið
land, en það lá innan endimarka
hins hrynjandi rómverska heims-
veldis. Og Patrekur óx því upp
sem kristinn maður og rómverskur
borgari. Faðir hans var landeig-
andi, og Patrekur var áhyggjulaus
ungur maður, sem hugsaði helzt
um það að njóta lífsins í fullum
mæli. Hann skýrir okkur frá því í
„Játningum" sínum, að hann hafi
verið mikið samvistum við aðra
pilta, sem hafi ekki haldið boðorð
guðs.
Hinum megin hins stormasama
hafs var hið dularfulla írland,
vafið móðu. Rómverjar höfðu aldr-
ei yfirbugað þessa þjóð, en lands-
búar gerðu oft strandhögg á strönd-
um Bretlands. í einni slíkri árás
náðist Patrekur, sem var þá rétt
16 ára gamall. Hann var tekinn
höndum og fluttur til írlands, en
þar var hann seldur mansali. Sam-
kvæmt hans eigin frásögn gætti
hann kinda í samfleytt 6 ár. Hann
hímdi yfir þeim í skógum og hell-
um, „auðmýktur í sannleika af
hungri og nekt.“ Hann dvaldi einn
síns liðs í ríki Móður Náttúru, og
þó var hann eigi algerlega einn,
því að hann var í návist guðs. Hann
áleit hin grimmilegu örlög sín
vera réttmæta refsingu fyrir synd-
samlegt líferni, og hann fann
stormgust fara um hug sinn og
anda sinn vakna af svefni. Brátt
tók hann að eyða nótt sem degi