Úrval - 01.05.1968, Blaðsíða 63
HIN KONUNGLEGA KARTAFLA
61
leiðslu fylkisins. Verksmiðjan hóf
starfsemi sína fyrir 4 árum. Hún
kostaði 5 milljónir dollara og er
starfrækt allan sólarhringinn, að-
eins lokuð á sunnudögum. Þar get-
ur að líta gífurlega stórt kartöflu-
geymsluhús undir einu þaki. Það
hefur aldrei fyrr verið byggt því-
líkt kartöflugeymsluhús, og þar er
hægt að stjórna hitastiginu í hin-
um einstöku hlutum þess að vild.
Það tekur 54 milljónir punda af
kartöflum.
Þar inni eru 36 geymsluhólf, og
er hvert þeirra á stærS við risa-
vaxna hlöðu. Allt geymsluhúsið er
einangrað gegn áhrifum hita og
kulda og lýst upp með sérstökum
daufum fluorescentljósum, sem
vinna gegn spírun. (Kartaflan held-
ur áfram að anda í gegnum sína
holóttu húð. Hún er viðkvæm fyr-
ir hnjaski og sólbruna. Ef hún er
látin standa í dagsbirtu í nokkra
daga, verður lagið undir yztu húð
hennar grænt og beiskt á bragðið.
Er það af völdum „chloropylls“ og
„solanine"). Hundruð hitamæla
sýna hitastigið í hinum ýmsu
geymsluhólfum, úti við veggina og
inni í bingnum, efst í honum og
neðst, og sjást hin ýmsu hitastig
sjálfkrafa á risavöxnu mælaborði.
Þeirri taugamiðstöð stjórnar einn
tæknifræðingur, sem ýtir á hnappa,
þrýstir á handföng og snýr hand-
föngum sitt á hvað og setur þann-
ig rakamyndunartæki í samband
eða skrúfar fyrir þau, setur í gang
vélviftur eða stöðvar þær, allt eft-
ir því sem þörf gerist, og beinir
þannig nægilegu fersku lofti inn
í leiðslur í geymsluhólfunum og
stjórnar þannig raka- og hitastig-
inu þar.
Hitinn er lækkaður um 0,56° á
Celsius á degi hverjum til þess að
lækka hitastigið smám saman niður
í heppilegt geymsluhitastig, en það
er 7,28° á Celsíus. Þá má segja, að
kartöflurnar séu næstum í dvala.
En eðlilega hitastigið er mun hærra
við uppskeru, eða 15,68°—18,48° á
Celsius. Sé hitinn lækkaður enn
meira, byrja hvatarnir í kartöfl-
unum að breyta sterkju í sykur, en
það er mjög óæskilegt. Við hærra
hitastig byrja hvatarnir að breyta
sykrinum í sterkju, sem eitt út af
fyrir sig er æskilegt, en um leið
stuðlar hinn aukni hiti að spírun
og gerlastarfsemi (sem þýðir hið
sama og skemmdir). Tæknifræð-
ingurinn við mælaborðið viðheldur
því með tækjum sínum hinu æski-
lega hita- og rakastigi og loftræst-
ingu í hverju geymsluhólfi í mis-
munandi langan tíma, frá 2 vik-
um upp í allt að 2 mánuði eða
þangað til prófanir sýna, að nægi-
lega mikið magn sykurs hefur
breytzt í sterkju til þess, að kart-
aflan sé nú orðin mjölmikil, stinn
og bragðgóð, þ.e. tilbúin til neyzlu
eða vinnslu.
Þegar maður gengur um rökkv-
aða ganga þessa gímalds, má heyra
vatn streyma undir fótum manns.
Þar streyma kartöflur, að því er
virðist í endalausum straumi, í
gegnum skolunarleiðslur að steik-
ingarsölunum. Þeir eru tveir og
þar er allt algerlega sjálfvirkt. Þar
er um að ræða vélasamstæður, sem
eru 530 fet á lengd og kostað hafa
Vz milljón dollara hvor um sig.