Úrval - 01.11.1968, Blaðsíða 38

36
ÚRVAL
heppnast, sýnir, að hér er um að
ræða meðfædd viðbrögð, sem ger-
ast sjálfkrafa.
Dýratemjararnir verðlauna líka
dýrin fyrir frammistöðuna. Þeir láta
t. d. kjötbita á pallinn, þegar ljónið
hefur verið duglegt að æfa sig í
nokkra daga. Þetta er gert áður en
dýrið kemur inn í búrið. Ef æfing-
in gengur vel, fær það líka bita að
henni lokinni, og að sjálfsögðu fóðr-
ar dýratemjarinn sjálfur þau dýr,
sem hann er að temja.
Loks er það mjög þýðingarmikið
í upphafi tamningarinnar, hvar
dýratemjarinn tekur sér stöðu í
búrinu, og hann verður alltaf að
vera kominn inn í búrið á undan
dýrunum, svo að þau geri sér strax
grein fyrir því, að maðurinn er
þeim æðri og allsráðandi á staðn-
um. Hann verður ávallt að koma
fram sem drottnari, sem þolir eng-
an mótþróa. Til þess að hafa meiri
áhrif á dýrin, kallar hann til þeirra
eins og liðþjálfi og lætur smella í
svipunni. En áhorfendur á sýningu
taka sjaldan eftir því, þegar dýra-
temjarinn þvingar uppreisnargjarnt
dýr til hlýðni. Hann getur gert það
með höfuðhreyfingu eða með því
að sveifla svipuskaftinu. Óþægustu
dýrin eru oftast meðal hinna eldri
í hópnum, sem telja sig hafa for-
ustuhlutverki að gegna, en hin
lægst settu hlýða manninum í einu
og öllu.
Það sem hér hefur verið sagt, á
við um rándýrin. Hvað önnur dýr
snertir, er það ófrávíkjanlegt skil-
yrði, að maðurinn ávinni sér traust
þeirra og geti komið við þau. Ap-
ar, fílar, hestar, birnir, kettir og
hundar verða að vera fullkomlega
iamdir áður en farið er að kenna
þeim. Ef maður getur ekki mjög
fljótlega komið fílnum upp á tunn-
una. sem hann á að sitja á, mun
honum aldrei skiljast, hvað hann
á að gera.
Hrós og gæluyrði eiga einnig vel
við þessi dýr. Það má sérstaklega
hafa mikil áhrif á fíla á þennan
hátt. Birni, apa og fleiri dýr má
lokka með fóðri hvert sem er í
búrinu. En einnig þessi aðferð hef-
ur sín takmörk, þegar óskyldar
dýrategundir eru æfðar saman, því
að þá getur svo farið, að rándýrið
éti heldur félaga sinn en hrossa-
kjötsbitann, sem því var boðinn.
Það er venja að láta búr óskyldra
dýra standa hlið við hlið, t. d. geit-
ur og ljón. Dýrin eru látín dvelja
þannig saman í marga mánuði og
venjast lykt, hljóðum og hreyfing-
um hvers annars. Það sjást mörg
furðuleg fyrirbrigði á dýrasýning-
um, svo sem refur, sem gætir gæsa,
geitur, sem stökkva yfir ljón, tigr-
isdýr ríðandi á hestum og fílum. í
náttúrlegu umhverfi eru öll þessi
dýr svarnir óvinir.
Þetta virðist ganga kraftaverki
næst, en í raun og veru er dýrun-
um haldið aðskildum, nema meðan
hin stuttu atriði fara fram, en þau
eru undir strangri stjórn dýratemj-
arans. Stökk gegnum logandi hringi
og gjarðir, sem pappír hefur verið
strengdur á, er árangurinn af svo-
nefndri vanatamningu. Síðara at-
riðið hlýtur að vera jafn hættulegt
fyrir dýrið og stökkið gegnum eld-
hringinn, því að pappírinn líkist
heilum vegg.