Úrval - 01.11.1974, Blaðsíða 116

114
URVAL
Þar kemst enginn yfir,
Séð úr lofti eru landamærin milli Austur- og Vestur-Þýska-
lands ósköp sakleysisleg: Mjó, bein lína, sem liggur yfir hvað
sem fyrir verður, heiðar og skóga, mýrar og fen, yfir hæðir og
dali, og hverfur loks í fjarska. Þegar betur er að gáð, er þetta
hræðiiegasta girðing í heimi, hugvitsamleg dauðagildra, til þess
eins gerð að koma í veg fyrir að austur-þjóðverjar geti flúið
heimaland sitt.
Girðingin hefst gegnt hinum vinsæla, vestur-þýska ferða-
mannabæ Travemiinde við Eystrasalt, og endar í smáþorpinu
Prex, rösklega 1400 km sunnar. Á þessari leið liggur girðingin
gegnum gömul samfélög, þvert gegnum járnbrautarstöðvar og
aðskilur fjölskyldur, sem fyrir gráglettni örlaganna áttu heima
beggja vegna línunnar. Þrjár hraðbrautir, 32 járnbrautarlínur
og 167 þjóðvegir liggja að mörkunum — og enda þar snögglega.
Fyrir ekki löngu flaug ég spölkorn meðfram mörkunum í
þyrlu með Bernd Kahnert, liðsforingja í vestur-þýsku landa-
mæragæslunni. Hann sagði mér, að fram undir þetta lrefðu
flóttamenn átt möguleika á að komast vestur yfir. Þetta breytt-
ist með tilkomu þess, sem kommúnistar kalla „nýtísku landa-
mæri“. Þar eiga þeir við flókna gildru, sem verndar landa-
mærin fullkomlega, með því að drepa miskunnarlaust.
Þegar þyrlan okkar settist hjá þorpinu Lubbow í Neðra-Sax-
landi, gafst mér tækifæri til að skoða þessa girðingu nánar.
Þetta er rösklega þriggja metra há girðing, úr svo þéttriðnu
neti, að ógerningur er að fá þar hand- eða fótfestu. Upp úr
girðingunni stóðu sprotar, sem mér virtust líkastir sjónvarps-
loftnetum.
„Hvert loftnet er tengt við línu, sem liggur meðfram röðinni,"
sagði Kahnert. „Þegar það verður fyrir snertingu, kviknar ljós
í varðstöðvunum beggja megin við, og sýnir hvar rask hefur
orðið. En merkjalínan gerir fleira,“ sagði hann. „Sjáðu hér.“
KOMMÚNISTÍSK BÍLÞVOTTA-
STÖÐ. Þrátt fyrir gæsaganginn og
einangrunina, er frískan andblæ að
finna á mörgum austur-þýskum
heimilum. Áður fyrr var bannað að
hlusta á „óvininn", en nú getur
meiri partur þjóðarinnar hindrun-
arlaust náð vestur-þýskum sjón-
varpssendingum og útvarpi, og eins
enskum útsendingum fyrir banda-
LAND ÚR LEIÐ INN ÚR KULDANUM
115
nema fuglinn fljúgandi
Ég pírði augun á steinsteypta staurana, sem halda girðingunni
uppi. Ég sá þrjár raðir af svörtum, gapandi hólkum, sem mið-
uðu í hæð við hné, bringu og rösklega mannhæð (fyrir þá, sem
kynnu að vera að klifra). í hverjum hólk er hleðsla af odd-
hvössum málmbútum og sprengiefni. Minnsta snerting við vír-
inn orsakar hríð af járnarusli, sem myndi gera allt að klessu
í 25 metra radíus. Nærri 75 km af landamærunum hafa nú verið
búnir þessum „þöglu landamæravörðum", og ötullega er unnið
að því að ganga þannig frá öllum landamærunum.
Næst stálnetsgirðingunni er 6 metra breitt belti, vel plægt.
Landamæraverðir hafa fyrirskipun um að skjóta hvern þann,
sem fer út á þetta belti, og vörður, sem missir marks, er dreg-
inn fyrir herrétt. Handan við plægða beltið er skurður, rúm-
lega hálfur annar metri á dýpt, til þess ætlaður að stöðva full-
huga, sem áður fyrr tókst að komast í gegn með því að keyra
dráttarvélar eða brynvarða bíla á fullri ferð á netið.
Ekki er þetta nóg. Meðfram öllum landamærunum eru 10
metra háir varðturnar með jöfnu millibili. Þeir eru tengdir
saman með símum og talstöðvum, og í hverjum turni eru þrír
menn með vélbyssur. Auk þess eru lægri þriggja manna virki
með svosem kílómeters millibili. Yfir 500 varðhundar, festir
með rennilínum í yfirhangandi brautir, eru þjálfaðir til að rölta
fram og aftur meðfram landamærunum milli varðstöðva. Loks
er 33 þúsund manna liði, skipað afbragðs skyttum, dreift með-
fram landamærunum, og um 30 þúsund njósnarar búa meðal
fólksins, sem á heima í landamærahéruðunum, til þess að koma
upp um þá, sem ef til vill hyggðu á flótta. „Þegar allt þetta
kerfi er fullbúið," sagði vestur-þýskur lögregluforingi við mig,
„kemst ekki einu sinni hagamús á milli landanna."
— Robert Norman.
rískt og breskt setulið í Vestur-
Berlín. Austur-þjóðverjar koma
gestum sínum á óvart með því að
sýna mikinn áhuga á lýðræðisleg-
um stjórnmálum Vestur-Þýska-
lands. Þeir hafa líka ánægju af
sjónvarpsauglýsingum, og eru
þrumu lostnir yfir gríðarlegu vöru-
valinu í kapítalistalöndunum.
Miðað við tekjur er Austur-