Goðasteinn - 01.09.1963, Side 60

komast utan og hljóta vígsluna, heldur stóð á allt öðru og þá því,
scm hann réð ekkert við. Svo var mál með vexti, að á áratugn-
um frá 1170 til 1180 ríkti einhvers konar ófriður milli Islendinga
og Norðmanna og siglingar til íslands og frá því stopular og
áhættusamar. Lítið er annars vitað um ófrið þenna, en hann virð-
ist hafa sprottið af deilum Islendinga og norskra kaupmanna.
Deilur þessar mögnuðust svo mjög, að þær leiddu til manndrápa,
fjárupptekta og margvíslegra hryðjuverka. I heimildum verður
fyrst vart ófriðar þessa árið 1172, er Norðmenn brenndu bæ Helga
prests Skaftasonar í Saurbæ á Kjalarnesi. Árið 1175 vógu aðrir
Norðmenn Helga prest á alþingi, cn áður hafði sami Helgi brennt
skip fyrir þeim. Sama ár er getið komu Hreiðars sendimanns til
íslands, og hafa Norðmenn að líkindum sent hann til að miðla
málum í ófriði þessum. I sögu Þorláks biskups segir, að Þorlák
hafi mjög fýst að komast til Noregs og fá vígslu, en menn hafi
haldið aftur af honum sakir ófriðarins, sem var þá milli landanna.
I bréfi erkibiskups til Islendinga frá þessum árum segir, að Islend-
ingar verði að leiðrétta við Noregskonung, það sem þeir hafi mis-
gjört við þegna hans, og má af því viðhorfi konungs ráða, að
ófriður þessi hafi verið umfangsmikill og hinn alvarlegasti.
I ársbyrjun 1176 andaðist Klængur biskup, og stóð þá Þorlákur
uppi í biskupsembættinu einn og óvígður og komst ekki utan það
árið. En árið eftir, 1177, lét hann hvorki fortölur né ófriðarhættu
aftra sér lengur og hóf vígsluför sína þá um sumarið. Ekki er
getið neinna erfiðleika á leiðinni til Noregs, en er þangað kom,
mættu biskupsefni nýjar og óvæntar hindranir. Að vísu tók Ey-
steinn Erlendsson erkibiskup Þorláki mætavel og lézt mundu
styðja hann, sem hann þóttist skyldur til, en vildi þó ekki vígja
hann til biskups, ncma samþykki konungs kæmi til. En Magnús
konungur og Erlingur skakki, faðir hans, tóku erindi Þorláks mjög
illa, neituðu honum um vígslu og höfðu í hótunum um að gera
upptækt fé Þorláks og manna hans og jafnvel láta drepa þá.
Þessi óvænti fjandskapur konungs við hið íslenzka biskupsefni
er lítt skiljanlegur. Ófriðurinn milli Islendinga og Norðmanna á
þessum árum hefur vafalaust valdið nokkru, en varla öllu. Orsakir
hljóta að hafa verið fleiri, og til að gera sér nokkra grein fyrir
58
Goðasteinn