Goðasteinn - 01.09.1963, Blaðsíða 64

mundir haldið uppi með stuðningi kirkjunnar og fulltingi erki-
biskups. Það er því lítt sennilegt, að erkibiskup hefði ekki getað
vígt biskupsefni, sem hann sjálfur samþykkti, án þess að leita
álits konungs, ekki sízt, þegar um íslenzkan biskup var að ræða.
Að vísu getur hugsast, að konungur hafi reynt að standa fast á
fornum rétti sínum um að geta haft áhrif á biskupskjör, þótt hann
væri svo mjög upp á náð kirkjunnar kominn, sem raun bar vitni
um. Sá áhugi konungs hefði þó vart náð nema til Noregs, ef ekki
hefði búið annað undir. En áhugaleysi erkibiskups og fjandskapur
þeirra konungsfeðga við hið íslenzka biskupsefni, vekur óncitan-
lega grunsemdir um, að fleira hafi þarna verið á seyði en nokk-
urn tíma komst í hámæli.
Sennilegast má telja, að náin samvinna hafi verið milli konungs
og erkibiskups um það, hverjir skyldu hljóta biskupsembættin og
þá með hagnað beggja aðila, ríkis og kirkju, fyrir augum. Með
tilliti til íslands, þá ríkir á þessum árum eins konar ófriður milli
fslendinga og Norðmanna. Konungur og jarl hafa vafalaust verið
íslendingum mjög reiðir sakir lögleysuathæfis þeirra við norska
kaupmenn og hugsað þeim þegjandi þörfina. Það viðhorf konungs
hafði greinilega komið fram í áðurnefndu bréfi erkibiskups til
íslendinga, þar sem hann talar um, að fslendingar skuli bæta kon-
ungi tjón, er þeir hafi unnið þegnum hans. Það er því trúlegt, að
þeir feðgar hafi haft allvíðtæk áform á prjónunum gagnvart ís-
lendingum. Fyrst og fremst hafa þeir viljað fá bætur fyrir tjón,
er Norðmenn höfðu orðið fyrir á íslandi, og einnig hefur þeim
leikið hugur á að koma í veg fyrir, að norskir kaupmenn yrðu
fyrir ofbeldi af hálfu íslendinga í framtíðinni, en það var bezt
tryggt með því að efla ítök og áhrif Norðmanna á íslandi og
helzt að fá íslendinga til að játast að einhverju eða öllu leyti
undir yfirráð Noregskonungs. Slíkur landvinningur þýddi líka
aukinn veg og veldi þeirra feðga og gat orðið þeim mikils virði
í baráttunni heima fyrir til að sannfæra fólk um ágæti konung-
dæmis Magnúsar Erlingssonar. Sem hliðstæðu um ásælni Noregs-
konungs má benda á, er deilur stóðu milli norskra kaupmanna og
Islendinga snemma á næstu öld, að ráðamenn í Noregi með Hákon
konung og Skúla jarl í broddi fylkingar útbjuggu herleiðangur til
62
Goðasteinn