Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1888, Side 38

38
undir berginu á bak við fossinn og grasbrekka þar á millum og foss-
ins niðr að iðunni.
Seljalandsmúli gengr fram rétt fyrir utan Seljaland. Katanes
(nú Kattarnef) er fjallsrani, og gengr fram úr fjallinu fyrir austan
Dai, og myndar 'dalinn öðrum megin, enn Dalsás er að innan-
verðu. Bœr Ásgerðar (Ldn. bls, 279) hefir annaðhvort verið þar
sem Neðridalr er nú, eða hann hefir staðið fram á ,Aurunum‘
norðan til við nefið, þar sem Markarfljót rennr nú, og kemr það
bezt heim.
Daginn eftir, ftmtud., 16. dg., hélt eg kyrru fyrir og lauk við
uppdrátt af hoftóftinni. Á föstudaginn, 1 7. ág.,fór eg þaðan að Eyvind-
arholti og bjóst til ferðar upp á þórsmörk, þvi að eg þurfti að
kynna mér þar mörg örnefni, einkum að því er viðkemr reið
Flosa.
Laugard. 18. dg. fór eg upp á f»órsmörk. pórsmörk er á
milli pröngdr að norðan og Krossdr að sunnan. þ>að lítr út fyrir,
að fórsmörk hafi þá líka verið kölluð fyrir norðan ftröngá, þar
sem nú er kölluð Kápa. þ>ar er alt uppblásið; þar hefir staðið
bœr; þess sá eg glögg merki; þar mun Miðmörk hafa verið. Nú er
kallað á f>uríðarstöðum fremst á Mörkinni, og er þar alt uppblás-
ið. Efstamörk hefir hlotið að vera ofar á Mörkinni, þó að það sé
alt blásið upp nú. Jöldusteinn eða Lausalda, sem ýmist er kallað
nú, er klettahamar í vestr af merkrrananum fyrir sunnan Markar-
fljót.1 Krossá rennr fyrir sunnan Mörkina. Fyrir sunnan Krossá
er Goðaland upp með Eyjafjallajökli að norðan. Hvannd skilr það
frá Stakksholti, sem kallað er, að sunnan, og myndast þar tunga
niðr að framan neðst á Goðalandi og er þar sléttlendi; alt hið
efra er það hálendi með fellum og berggnípum, víða grasi vaxið
og skógi. þ>órsmörk er einkar einkennileg og fögr, öll með fell-
um og þverhníptum björgum, gnípum og tindum, smáhellum og
básum. Víða eru þar líkt og hamrar og vígskörð. þ>ar á milli
eru grasi vaxnir dalir og lautir, fellin, hlíðarnar og láglendið mjög
skógi vaxið og gras á milli. Á Mörkinni er ætlað að gangi sjálf-
1) Fyrir framan Steinsholtsá, uppi í brekkunni, sem er norðan í öldu
þeirri, er liggr milli Steinsholtsár og Jökulsár, er steinn mikill, víst þrjár
mannhæðir á hæð og eftir því að ummáii. þessi steinn held eg sé sá
rétti Jöldusteinn, því að hann á betr við landnám Ásgerðar, og þvi betr
við landnám Jörundar goða, sem er Goðaland, enn ekki þórsmörk; Jöldu-
steinn er þá takmark að vestan milli landnáms Asgerðar og Jörundar,
og þá getr sá Jöldusteinn, sem nefndr er hér að ofan, ekki verið réttr,
þar sem hann er norðr og vestr af þórsmerkrrana við fljðtið, og þá eig-
inlega fyrir norðan þórsmörk, enn Goðaland er fyrir sunnan hana sem
fyrr segir. Hann er heldr enginn steinn, heldr aflangr móbergshamar
eða klöpp.