Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1888, Blaðsíða 86

86
undir Vindheima-melana. Sama er að segja um jörðina Stokkhðlm
og kotin Mikley og Hringey, sem allar eru vestan vatna, að þær
eru taldar með Akrahreppi og Miklabæj’arsókn, sem þó alt liggr
austan Vatna, enda eru kotin Mik.ley og Hringey upphaflega bygð
úr Stóru-akra landi. Enn fremr má geta þess, að Grundarnes og
Borgarey, er nú liggr vestan Vatna, var áðr talið með Akrahreppi
og lá undir jörðina Flugumýri. Nöfnin Mikley og Hringey benda
þó til, að eitthvað litið af Vötnunum muni hafa runnið fyrir austan
bœi þessa, því að eyja-nöfnin sýnast varla verða eðlilega skýrð á
annan hátt. Síðan hafa Vötnin öll hlaupið í þenna farveg.
Af framansögðu má sjá, að alt það er Sturlunga segir um
komu beggja heranna á Orlygsstaði, bardagann þar og flótta norð-
anmanna, kemr mjög vel heim við landslag þar og afstöðu alla,
svo sem við mátti og búast, er sjálfr söguritarinn var einn á
fundinum.
Rannsókn i Haugsnesi 17. ág. 1886.
Fyrir innan Flugumýri, svo sem bœjarleið, gengr fram dalr f
austrlandsuðr, sem nefnist Djúpidalr, og úr honum kemr á, er
nefnist Djúpadalsá eðá Dalsd (áðr Djúpd), og rennr hún, þá er
úr dalnum kemr, í útnorðr. Norðr með hlíðinni fyrir framan Djúpa-
dalsá gengr langr bekkr eða stallr, sem smámjókkar og lækkar, í
útnorðr, og myndar þannig nes eða odda milli árinnar á annan
veg og láglendisins á hina hlið. þ>etta er nú Haagsnes, þar sem
sú mannskæðasta orrusta, er verið hefir á íslandi, var háð 1246.
Nesið heldr sama nafni enn í dag. Niðri eða vestan í oddanum
er slétta mikil, enn Djúpadalsá hefir rutt yfir hana skriðu ákaflega
breiðri, líklega um */4 mílu á breidd, og fyrir því sjást nú eigi þær
„torfgrafar fornar“, er vóru í meðal fylkinga Brands og fórðar,
áðr enn orrustan tókst (Sturl.2 ii. 7148). Yzt í oddanum á Haugs-
nesi stendr kot nýbygt, sem nefnt er Haugsnes. þar beint niðr
undan nestanganum hefir orrustan staðið samkvæmt sögunni.
Róðugrund er þar og fyrir neðan skriðuna, beint neðan undir orr-
ustustaðnum. þ>ar stendr nú bœr, er nefnist Syðsta-grund eða
Róðugrund, fyrir sunnan Djúpadalsá. Að vfsu vita menn sannindi
á, að áin hefir stundum á síðari timum fallið fyrir sunnan Róðu-
grund. fetta er og sýnilegt, því að eigi hefir skriðan getað kom-
ið á annan hátt enn úr ánni, þannig að hún hafi kastað sér suðr
og norðr um þetta sléttlendi, enn líklega hefir annar farvegr henn-