Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1888, Blaðsíða 135

135
inn, er þeir tóku hann. Steinninn hefir líklega verið alvear sléttr
ofan, enn hefir nokkuð aflagazt sem fyrr segir.
Uppi á Gíslahóli eru nú 4 hús. Eitt af þeim er hlaða á miðj-
um hólnum. f essa hlöðu bygði Jón Ólafsson, er enn býr í Hauka-
dal. par sást fyrir stórri og langri tóft, sem þó var orðin mjög
aflöguð, og með þvi að menn vóru þá ekki farnir að taka eftir
slíku, verðr henni ekki lýst. Enn er verið var að grafa fyrir und-
irstöðu, kom Ólafr að, og sá þar—ásamt öðrum—hleðslu mikla um
2 áln. á hæð og meira enn faðm á lengd, að því er Ólafr sá. Enn
hleðsla þessi var svo vel ger, að hann undraðist mjög, og segist
trautt hafa séð eins vel lagða steina, því að þar lá hver steinn eftir
vísri reglu yfir samskeytum á þeim, er undir vóru, rétt sem í múr-
vegg, og með því að enginn veit til, að nokkur bœr hafi staðið á
Hóli siðan í fornöld, og þess sjást engin merki, og í annan stað af
þvi að hleðsla þessi var svo djúpt i jörð, um 1 '/2 al. ofan að henni,
0: að efstu steinunum, þá er harðla sennilegt, og enda óhætt að
ætla, að þetta hafi verið leifar af skála Gísla Súrssonar, sem hann
sjálfr reisti (Gísl.ss., bls. 10, 92), því að hlaðan var einmitt bygð á
þessum fornu tóftarústum, er eg áðr gat um. þ»eir rífa upp hleðslu
þessa. Ella hefði hver maðr getað séð handaverk Gísla, er sögur
hans eru samdóma um, að báru af handaverkum annarra manna.
Eftir er Gisli var farinn úr Haukadal og allir þeir frændr og mág-
ar vóru dauðir, hefir Haukadalr líklega komizt í niðrlægingu, enda
er hans eigi getið síðan í fornum sögum (fyrr enn í Guðmundar
sögu byskups, n. 1200, — þar bjó þá Árni rauðskeggr). þ>ví er
eigi ólíklegt, að bœrinn hafi bráðum verið fœrðr, jafnvel þangað
sem hann er nú, og hefir aðalorsökin verið, að sjávargata er þaðan
miklu skemri. Enn Iangfallegast er á Gíslahóli (sem enn er svo
nefndr) í öllum Haukadal. J>ar er svo víðsýnt, að sér uin allan
dalinn og betr enn annarsstaðar frá út á sjóinn.
Viðv. ofsaveðri því er gerði nóttina áðr enn Vésteinn var
veginn (Gísl.ss., bls. bls. 22. 105), þá er það alveg rétt í sögunni,
sem annað, því að þá er hann er sunnan-útsunnan í Haukadal, kemr
stundum ofsaveðr, sem ekkert ætlar við að standast, með fellibylj-
um, svo að undrum gegnir, enn logn er í millum, svo að ekki finnr
maðr kul á sér, og má vel bera ljós þá úti, þar til er menn i einni
svipan heyra hvin, og þegar er bylrinn kemr, verðr hver að halda
sér sem hann má eða láta fallast til jarðar. Stundum tekr bylrinn
þó mann upp og feykir honum sem öðru fysi. Byljirnir koma þá
beint niðr af fjöllunum, sem fyrir ofan eru, og kalla menn það þar
„ofanskvetluu. J>etta veðr kemr oft snögglega upp á, enn kemr
fremr sjaldan, svo sem einu sinni eða tvisvar á ári. f>á er veðrinu