Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1888, Síða 119

ug
Víðidal* 1 2. í Vatnsdœlu er bœr hans eigi nefndr, enn í Melabók
segir, að hann byggi fyrir ofan Hóla (o: Vatnsdalshóla; í útg.
,,hóla“), sem einmitt er rétt. Enn heita Faxabrandsstaðir skamt
fyrir sunnan og vestan Breiðabólstað og Miðhús. f>ar sést votta
fyrir girðingum og túni, litlu ummáls, og tóftarústum.
Hólavað á Vatnsdalsá er nefnt í Sturlungu {Oxf. útg. ii. bls
230), og hefir verið nálægt Hólum og Breiðabólslað, þar sem þeir
Hrafn og þ>orgils skarði gistu um nóttina eftir sáttafundinn við
Hólavað. J>angað sást af Hálsum, sbr. „reið hann (0: þ>orgils) með
flokkinum um Hálsa (hálsa: útg.); þaðan mátti sjá öll tíðendi til
Hóla-vaðs“ (ii. 23o36_37). Hér eru Hálsar nefndir tögl þau, er ganga
norðvestr af Vatnsdalsfjalli fyrir utan bœinn Oxl. Af því virðist
mega ráða, að Hólavað hafi verið litlu utar enn þar sem nú er
nefnt Skriðuvað við hólana, rétt fyrir neðan þá, enda hefir áin
breytt sér siðan í þá daga. Skriðuvað mun draga nafn af hinni
miklu skriðu, er tók af Skíðas/aði 1545 (J. E. Árb. iv. 21), eða af
skriðunni, sem tók af Bjarnastaði 1720 (Olav. Reise, bls. 206).
Skriðan liggr fyrir norðan Bjarnastaði utan til við vaðið. Svo mik-
ið er auðséð, að Hólavað hefir ekki verið langt fyrir neðan Hólana
(Vatnsdalshóla).
Deiltlarlijalli (Landn. bls. 184) heitir enn i dag. Hann liggr
alt í milli Hvamms og Hjallalands. J>ar liggr hin mikla urð í hlíð-
inni fyrir neðan allan hjallann. Frá Hjallalandi má að eins hœg-
lega komast upp á hann. þ>ar uppi er allgott beitiland og mikið.
Sleg'gjustaöir, þar er þ>órólfr sleggja bjó.vóru að sögn Vatnsdœlu
„ofan frá Helgavatni“ (bls. 4530). Nú þekkist eigi sá bœr eðasjást
neinar rústir, þar sem líklegt þykir, að hann hafi verið. — Eigi
þekkist heldr auga það eða fen, er J>órólfr hljóp í með silfrkistur
sínar, og verið hefir niðr við ána. Kattarauga nefnist fen eitt fyrir
sunnan Helgavatn og annað Kattarauga er fyrir norðan Kornsá,
enn hvorugt þeirra getr verið það, er pórólfr hljóp í.
TJrðarvatn og Helgavatn voru hin neðri og nyrðri takmörk á
landnámi Ingimundar gamla (Landn. bls. 175, Vatnsd. bls. 26).
Urðarvatn hlýtr að vera sama og nú er kallað Hvammstjörn fyrir
utan Hvamm undir urðinni miklu milli Hvamms og Hjallalands.
I.œkr fellr ofan af hjallanum niðr urðina, og mun það vera Fors-
lækr, er Melabók nefnir, og segir, að falli austan í Urðarvatn*.
í ána« (einn, eigi ána stendr í handr. Landn. I. c.), svo að hér er auðsjá-
anlega eitthvað aflagað.
1) Finnboga s. ramma, útg. 1812, bls. 140. sbr. Landn. (Melab.),
bls. 181.
2) ísl. forns. (Lpz. 1860) 191 (útg. Landn. 1843, bls. 175, nmgr.
12., tekr »Fors■« sem heyranda til fyrri málsgrein (»einn foss,« en Guð-
brandr hefir bent til, að fyrir »einn«, eigi að standa »ána« (svo sem leið-
rétt er utanmáls í handr.) og að »Fors-« heyri til »-lœkr«.