Eimreiðin - 01.01.1918, Blaðsíða 71

Eimreiðin] HELJARTÖK MIÐALDAVELDANNA
71
lók sér páfanafnið Gregoríus VII, eftir Gregoríusi VI,
sem hann hafði þjónað í æsku. Nú hafði Gregoríus VI
verið settur frá af keisaranum, og hefði því átt að falla
úr páfaröðinni. Og talan VII var því auðsjáanlega sneið
til keisaravaldsins.
Hinrik IV var ungur að aldri, þegar hér var komið sög-
unni. Hann var prýðisvel gefinn, glæsilegur og stjórnvit-
ur vel. En það var hans mikla ólán, að hann misti föður
sinn ungur, og uppeldi hans lenti í höndum þeirra, sem
ólu upp í honum dramb og ófyrirleitni. Er löng saga að
segja frá því öllu. En nú var svo komið hag hans, að
heppilegast var fyrir hann að hafa sig sem hægastan við
páfa. Saxar gerðu ógurlega uppreisn, og rikið var í mol-
um. Sögur gengu af því, að Gregoríus (Hildibrandur, sem
áður var) hefði hönd í bagga með uppreisnarmönnum. Að
minsta kosti tók hann fálega mjög öllum málaleitunum
Hinriks gegn Söxum, og þótti vænt um alt það, sem hélt
Hinriki fyrir norðan Alpafjöll. —
pað sem umbótatilraunir páfanna gengu sérstaklega út
á, var tvent: Embættasala og prestakvonfang. þetta tvent
vildu þeir hafa afnumið og bannfært úr kaþólsku kirkj-
unni. Embættasalan var mjög algengur löstur, og oft
og tíðum voru það páfarnir sjálfir, sem gerðu sig seka
í þessu, bæði að kaupa og selja embætti. Við munum t.
d. eftir því, að sjálfur Gregoríus VI, fyrirmynd Hildi-
brands, hafði keypt páfadæmið. En þetta kom þó mest
kongunum að góðu, og var stór tekjulind fyrir þá. —
Prestakvonfang hafði kirkjan lengi verið að reyna að fá
afnumið. Enda var það stórt skilyrði fyrir valdi hennar.
Prestar höfðu oft stórar kirkjueignir undir höndum, og
ef þeir voru kvæntir og áttu börn, var talið sjálfsagt að
embættin gengju að erfðum. Á þennan hátt gat myndast
svo fádæma voldug prestastétt að kirkjustjórnin réði ekki
við. þess vegna var kirkjunni um að gera að fá afnumið
löglegt hjónaband presta og erfðarétt barna þeirra. Hitt
var kirkjunni minna sárt um, þó að prestar hefðu lags-
konur og ættu börn við þeim. pau voru ekki borin til