Andvari

Ukioqatigiit

Andvari - 01.07.1962, Qupperneq 47

Andvari - 01.07.1962, Qupperneq 47
ANDVAIU SKÓLAKHRFI OG ÞJÓÐFÉLAG 157 með öllu lausir við einmitt þau tvö vanda- mál, sem skólakerfum annarra lýðræðis- landa veitist erfiðast að leysa. Ilversu mjög scm íslenzkt þjóðfélag kann í dag að vera greint í stéttir eftir atvinnu og efnahag, geta allar þessar stéttir enn tal- azt við fyrirhafnarlaust; þær standa enn allar á sama menningargrunni. Idér kem- ur það einnig í góðar þarfir — enda eru hinar sögulegu forsendur þær sörnu — að skólar landsins eru svo ungir, sem raun er á. Að einu skólastiginu undanteknu eru þeir tiltölulega óháðir gömlum þjóðfélags- hefðum, því að þeir hafa aldrei verið séreign neinnar stéttar. Hér ber því allt að sama brunni: ef við kærum okkur um, getum við byltingalaust haldið í, eða að minnsta kosti reynt að halda í, þau sér- kenni íslenzkrar menningar, sem mest er um vert. Eg sagði áðan, að hér væri engin menningarleg yfirstétt og engin algjör- lega vankunnandi lágstétt. Þótt ég telji þctta sannindi, þarf ef til vill að draga örlítið úr báðum þessum fullyrðingum. Embættismannastéttin á Islandi var auð- vitað lengi yfirstétt í menningarlegum efnum ekki síður en öðrum. Sérstökum skóla var falið það hlutverk, að sjá land- inu fyrir mönnum í þessa stétt, og það var skólagangan, sem skildi rnilli emb- ættismanna og annarra landsmanna, ef á annað borð var um nokkurn verulegan aðskilnað að ræða. Þessi embættismanna- skóli og þeir skólar, er síðar hafa verið skapaðir í hans mynd, cru nú eina stigið í skólakerfi okkar, sem á sér nokkra telj- andi sögu eða nokkra hefð. Nú er sú stétt, sem þessir skólar voru ætlaðir, hætt að gegna því mikla hlutverki í þjóðfélag- inu, sem hún áður gegndi. En skólarnir standa eftir, sem talandi dæmi um hið lífræna samband milli skólakerfis og þjóð- félags. Því að mig grunar, að menntaskól- arnir — þrátt fyrir dýrmæta kosti, sem enginn myndi vilja sjá á bak —- séu úreltustu skólarnir í skólakerfi okkar. Eí sá grunur minn er réttur, liggja til þess augljós söguleg rök. Ur hinni fullyrðingunni, að hér sé engin algjörlega vankunnandi lágstétt, þarf í raun réttri ekki að draga; slík stétt er enn ekki til. En við megum eiga von á því, að hún verði til; þjóðfélagsþróunin virðist stefna í þá átt. Reykjavík er að verða, eða er máski þegar orðin, iðnaðar- stórborg, þótt lítil sé. Því að það er ekki höfðatalan, sem greinir milli stórhorgar og smábæjar, heldur fyrst og fremst þjóð- félagshættirnir. En iðnaðarborg án hálf- menntaðrar eða ómenntaðrar lágstéttar er óþekkt fyrirbæri, að minnsta kosti í þeim hluta veraldar, sem við drögum dám af. Slík stétt, læs, að vísu, vegna skólaskyldu, en bóklaus og án andlegra hugðarefna, yrði ókærkomin nýlunda í íslenzku þjóð- lífi. Ég veit ekki hvort það er of mikil bjartsýni að gera sér vonir um, að koma megi í veg fyrir myndun slíkrar stéttar. En ég er sannfærður um, að sé það hægt, er það með því móti einu, að stuðla af alefli að því, að allir landsmenn hafi sem allra mest af þeirri sameiginlegu reynslu, sem liggur til grundvallar sameiginlegri menningu. Og ég endurtek það enn, að slíka reynslu er nú hvergi að fá nema í skólunum. Nú vona ég fastlcga, að enginn ætlist til þess af mér, að ég dragi hér upp sam- fellda mynd af hcntugu skólakcrfi fyrir það þjóðfélag, sem ég hefi reynt að lýsa að einum þræði. Slíkt væri mér vissulega ofvaxið, jafnvel þótt hugmyndir mínar um þetta efni væru margfalt betur grund- vallaðar en raun er á og margfalt betur úr þeim unnið. Ég ætla því að láta mér nægja, að ræða lítillega um það, sem mér virðist hljóta að vera meginkjarni slíks kerfis.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Andvari

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.