Andvari - 01.07.1962, Blaðsíða 74

184
SIGURÐUR SIGURMUNDSSON
ANDVARI
ar. Söguritarinn hefur bersýnilega revnt
svo sem auðið var að rita hana þannig
upp, að orðfæri og heildarsvipur röskuð-
ust ekki. Niðurlag ræðunnar hljóðar á
þessa leið: „Vænti ég, að þeir einir munu
hér komnir að hverjum mun hugað að
fylgja vel og drengilega sínum höfðingja.
Skal eg og, ef eg á um að mæla, öllum
nokkura umbun að gera, þeim sem nú
standa hér hjá mér í þessari nauðsyn. Er
það nú mitt ráð, að menn marki nú stál-
húfur sínar og húi sig og veri sem var-
astir, því nú er hvergi áhlaupa örvænt,
er vér erum komnir í ókunnug héruð.
En ef nokkur er sá hér, er það veit á sig,
að eigi vill bcrjast, þótt þurfi, þá segi sá
nú heldur cn síðar. Er eg og, í þvi hcit-
bundinn, að taka þá eina sætt, er Þor-
gilsi líkar, bæði fyrir mína hönd og hans.
En rnargt hefir vel fallið með okkur
Eyjólfi, og ekki er cg fjarri sættum, ef
þær eru gjörðar, er eg þykist sæmdur af,
en ella mun eg á fund hætta, þótt hann
þyki eigi jafnlegur og vænti eg þess, að
málefnamunur muni skipta. Vil eg nú
þess biðja, að hver maður syngi „Pater
noster“ þrem sinnum og biðjum þess að
guð gefi oss gott ráð, og geymi hver sin
en guð allra." Þorgils og Sturla töluðu
nú einnig fyrir sínum mönnum og lýstu
orð þeirra óbilugum bardagahug, en sögu-
ritarinn hefur lítt eða ekki skráð ræður
þeirra.
Þá er þeir Hrafn og Eyjólfur höfðu
sannfrétt komu þeirra Þorvarðar í hér-
aðið, fóru þeir með lið sitt, sem bæði var
meira og betur vopnum búið, þar til
flokkarnir mættust á Þveráreyrum. Þá er
bændur í héraðinu spurðu ófrið þennan,
fóru þeir á fund Eyjólfs nokkurs ábóta
og báðu að ganga á milli og leita um
sættir. Sú tilraun bar ekki árangur. Vildu
Eyjólfur og Hrafn leggja málið í jafn-
aðardóm. (Þ. e. að hlutlaus maður dæmdi
um), En undanskilið sættinni væru þó
utanferðir og héraðssektir. Þ. e. þeir
Hrafn héldu sínum mannaforráðum og
færu ekki utan nema málið yrði lagt í
dóm konungs. Þorvarður og Þorgils tóku
þvert fyrir þetta tilboð, héldu fast við,
að Eyjólfur færi utan og rýmdi héruðin
norðanlands, en Hrafn héldi sveitum
vestur í fjörðum. Að því var ekki gengið
og frekari sáttaumleitanir því úr sögunni.
Ilófst nú Þverárbardagi, síðasta stóror-
usta, sem háð hefur verið á íslandi. Sigu
flokkar saman í tvær andstæðar fvlking-
ar niður á eyrunum við Þverá.
í orustulýsingunni bregður sagnaritar-
inn upp eftirminnilegum skyndimyndum
af yfirforingjum þessa hildarleiks. Sturla
gekk djarflega fram og réðist inn í fylk-
ingu óvinanna, en síðar segir ekki meira
af honum, en heill á húfi koinst hann
þó úr rauninni. Þorgils var í orustu þar
sem ströngust var og barðist hezt sinna
manna. Gekk þar ekki á sem hann var
fyrir. Elrukku menn fyrir honum, því
hann lagði ótt og títt en hjó stórum. Þor-
varður Þórarinsson, sem talinn var þá
vígfimasta hetja landsins, mætir í bar-
daganum Ilrafni Oddssyni, kappanum
í liði andstæðinganna. Viðureign þeirra
varð hörð og löng, bitu þá eigi járn en
urðu báðir sárir í munni, Þorvarður þó
meir og hrukku tvær tennur úr munni
honum. Svo sögðu menn, er Þorvarður
fékk áverkann af Hrafni, að hart var við
hann að éiga áður, cn síðan þóttist sá
bezt hafa, er honum stóð first hans mót-
stöðumanna. Tók þá að riðlast lið þeirra
Eyjólfs. Elrafni er nú nóg boðið og flýr
hann úr orustunni með þrjá tigu manna.
Eyjólfur hafði staðið í miðri fylkingu og
barizt vel og drengilega, en er á leið,
hafði hann fengið steinshögg framan á
brjóstið og varð við það heldur erfitt.
I Iafði hann verið felldur til jarðar þar
sem hann var að stíga á bak hesti sín-
um. Kom Þorvarður þá þar að og greiddi