Andvari

Årgang

Andvari - 01.07.1962, Side 81

Andvari - 01.07.1962, Side 81
ANDVARI GOÐINN I*RÁ VALÞJÓFSSTAÐ 191 jarl, var nú orðinn farinn að heilsu og hniginn að aldri. Leitaði hann nú sætta við andstæðinga sína Oddaverja og Þor- varð Þórarinsson. Árið 1267 gerði hann kunnugt, að hann ætlaði að leggja nið- ur veraldleg völd og ganga í Viðeyjar- klaustur. Af því varð þó ekki, því að hann andaðist 12. janúar 1268. Hefst þá nýr þáttur í stjórnmálum Islands. Þorvarður Þórarinsson kom aftur út hingað 1265. Fara ekki frekari sögur af honurn þá, en 1268 fer hann aftur utan og Ormur Ormsson. Sturla var þá í Noregi og Arni Þoiiáksson biskupsefni, Staða-Árni. Á næsta ári kom einnig valda- mesti höfðingi landsins, Hrafn Oddsson. Hér voru þá saman komnir allir helztu höfðingjar á Islandi. Vafalaust má telja, að þar hafi viðhorf Árna biskups til mála ráðið mestu, því vitað er, að hann og Magnús konungur voru aldavinir ævi- langt. Árni var vígður til Skálholts 1269, og kom hann út hingað um sumarið með meðmælabréf konungs og skipanir erki- biskups um ýmis nýmæli. Hófust nú hin svonefndu staðamál. Annálar herrna, að í þessari ferð hafi konungur skipað þá Idrafn Oddsson og Orm Ormsson yfir allt Island. En til þeirra valda Orms kom aldrei, því að hann drukknaði við Noreg árið 1270, 29 ára að aldri. Hrafn Oddsson kom út hingað vorið 1270, en Sturla og Þorvarður Þórarinsson urðu, að skipan konungs, eftir í Noregi við samningu nýrrar lögbókar fyrir ísland. Þá er Árni biskup hóf kröfurnar á hendur staðamönnum, var ein krafa hans sú, að Oddastaður væri gefinn upp og fenginn kirkjunni á vald. Þessu neituðu eigendur, Ilálfdanarsynir frá Keldum. Málið gekk þó eigi fram þá, biskup hik- aði við að lýsa þá bræður í bann. Fyrir alþingi 1271 komu út Þorvarður Þórar- insson, Sturla Þórðarson og Indriði bögg- ull með hina nýju lögbók, Járnsíðu, sem bera átti undir alþingi til samþykktar. Var meirihluti bókarinnar samþykktur með stuðningi Árna biskups gegn því, að konungur styddi hann í staðamálun- um. Sumarið 1272 fóru utan Árni biskup, Hrafn, Þorvarður og Sighvatur Hálfdan- arson. Skyldi nú dæmt í máli Oddastaðar. Sótti biskup málið fyrir dómi, en Sighvat- ur varði með stuðningi Þorvarðar. Og varð nú Oddastaður dæmdur kirkjueign. í þessari ferð gerðist það, að nú var Þor- varður Þórarinsson ásamt Hrafni skipað- ur yfir allt ísland og lét konungur þá sverja hvor öðrum trúnaðareiða í viður- vist erkibiskups. Þá er þeir biskup, Hrafn og Þorvarður komu heim aftur 1273 var Járnsíða samþykkt að fullu. Valda- svæði Hrafns hefur verið Vestfirðinga- og Norðlendingafjórðungur, en Þorvarð- ar Austfirðinga- og Sunnlendingafjórð- ungur. Fyrsta veturinn eftir að Þorvarður kom út sem valdsmaður konungs sat hann í Odda. En um vorið 1274 fluttist hann að Keldum á Rangárvöllum og sat þar til 1276. Það ár ætlaði hann utan, en knörr þann hinn mikla, sem þeir voru á, braut við Vestmannaeyjar, en mannbjörg varð. Komst Þorvarður því ekki utan það ár. Á þessum árum lenti Þorvarður í harkalegum deilum við Árna biskup. Reyndi hann sem foringi af hendi leik- manna að reisa rönd við kirkjuvaldinu, sem biskup notaði til hins ýtrasta með ofríki og löglausum yfirgangi. Bændur þeir, sem ekki létu sér lynda fjárkröfur og ofríki biskups, kærðu fyrir Þorvarði að- farir biskups. En hér átti Þorvarður erfiða aðstöðu, því biskup og konungur voru vinir, og Idrafn Oddsson beitti sér ekki til að byrja með gegn biskupi í deilum hans við Þorvarð. ut af málurn þessum skrifaði svo Þorvarður konungi árið 1276 bréf, sem talið er merkilegt varðandi landsstjórnarmál. í bréfinu ber hann
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Andvari

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.