Andvari

Årgang

Andvari - 01.07.1962, Side 101

Andvari - 01.07.1962, Side 101
ANDVAltl SKÚLl MAGNÚSSON OG UPPHAF REYKJAVÍKUR 211 klæðagerðinni, sútun, færasnúningnum og brennisteinsvinnslunni. Stofnanirnar voru orðnar landsmönnum skóli í nýjunr vinnubrögSum, garnspuna og ullar- iðnaði, margir höfðu farið þaðan um landið og veitt tilsögn í þessum greinum, enda gerbreyttist ullariðnaður Islendinga á þessum árum og menn tóku upp rokka og vefstóla með nýju lagi. Árið 1762 vinna alls bjá stofnununum 95 nranns, en aðrir íbúar í Reykjavík og bjáleigum hennar eru 82. Ef með eru taldir þeir senr lreinra áttu á Arnarhóli og Hlíðarhúsum verða íbúar í Reykjavík og næstu býlunr 250 talsins. Og voru þetta fyrstu drög að fjölbýlisbyggð á Is- landi. En þá urðu óvænt tíðindi: lrinn 15. ágúst 1763 var Almenna verzlunar- félaginu leigð verzlun á Islandi til 20 ára. Enn á ný var landið selt undir ein- okun danskra kaupnrannasamtaka. Um sanra leyti vitnaðist það, að sameina ætti iðnaðarstofnanirnar í Reykjavík Almenna verzlunarfélaginu. Þetta þóttu Skúla Magnússyni ill tíðindi. Þegar lrann konr að máli við einn af stjórnarmönnum Alnrenna verzlunarfélagsins í Kaupmannalröfn og spurði lrann lrvað félagið ætlaðist fyrir nreð stofnanirnar, ef það kænrist yfir þær, svaraði sá danski nreð kaldranalegunr lrálfkæringi: „Við ætlum að kveikja í þeim og brenna þær upp til kaldra kola.“ Það reyndist alvara á bak við þessa dönsku glettni. Skúli Magnússon fór út til Kaupnrannalrafnar til að semja unr sanrein- ingu iðnaðarstofnananna og verzlunarfélagsins og tókust loks sanrningar 2. apríl 1764. Skúli bafði verið mjög tregur til þessara samninga því að hann hafði illan bifur á félaginu. Hann reyndi þó að búa svo unr lrnútana, að lragur stofnananna yrði ekki fyrir borð borinn. Stofnanirnar skyldu jafngilda 50 lrlutabréfunr á 500 rd. hvert, en félagið skuldbatt sig til að greiða 5000 rd. af skuld þeirra og sjá um að afurðir þeirra yrðu seldar eins lráu verði og unnt væri, en andvirðið gengi til að greiða það senr eftir stæði af skuld stofnananna. Ennfremur hét verzl- unarfélagið því að halda stofnunununr við og auka þær og efla og láta íslend- inga ganga fyrir um vinnu við þær. Skúli Magnússon var ráðinn aðaleftirlits- nraður við þær. Segja nrá, að frá því að þessi samningur var gerður sé saga iðn- aðarstofnananna sagan unr þeirra banastríð og urðu bæði ólröpp og ofsóknir þeinr að nreini. I nrarzmánuði 1764 kom eldur upp í verksmiðjuhúsunum í Reykjavík og brunnu 3 þeirra til kaldra kola. Þótt húsin væru reist að nýju var þetta æði nrikill skaði. Við þetta bættist, að fjárkláðinn geisaði unr allt Suður- land og tóvinnuvélarnar stóðu aðgerðalausar. Skúli tók það til bragðs að kaupa ull í Danmörku og sendi eina duggu stofnananna til Kaupmannalrafnar eftir ull, en stjórn Almenna verzlunarfélagsins gerði sér þá lítið fyrir, lagði duggunni upp og lét höggva lrana. í sama nrund seldi stjórnin 70 skippund af íslenzkri ull, sem félagið átti í Kaupmannahöfn, svo að segja fyrir augununr á Skúla. Þá
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Andvari

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.