Andvari - 01.01.1971, Blaðsíða 20

18
BERGSTEINN JÓNSSON
ANDVAIU
Fyrsta bókin í þessum flokki, Bókasafni ÞjóSvinafélagsins, kom út árið
1924. Var það Mannfræði eftir R. R. Marett í þýðingu Guðmundar Finnboga-
sonar. Þetta var hið merkasta rit og fjallaði um efni, sem athygli almennings á
íslandi hafði ekki fyrr verið vakin á. Bókin varð fyrirmynd síðari bóka í flokkn-
um að broti og frágangi, 8 + 192 bls. í 8vo broti og upplag 2400 eintök.
Næstu tvær bækurnar í flokknum komu út vorið 1925: Varnarræða Sókra-
tesar eftir Platon í þýðingu Steingríms Thorsteinssonar og umsjá Sigurðar Nor-
dals og Máttur manna eftir William James í þýðingu Guðmundar Finnbogason-
ar, Ólafs Marteinssonar, Sigurðar Kr. Péturssonar og Sigurðar Nordals. Upplag
hvorrar bókar var 2400 eintök.
Árið 1926 bættist fjórða bókin í salnið, þ. e. fyrri hluti hennar: Svefn og
draumar eftir Björgu Þorláksdóttur, en síðari ldutinn kom út árið 1928.
Fimmta bókasafnsritið kom einnig út í tvennu lagi eða 1927 og 1928. Var
það 1 norðurveg eftir Vilhjálm Stéfánsson, þýtt af Baldri Sveinssyni. Var upp-
lag 'hennar vitund stærra en fyrri bóka í flokknum eða 2600 eintök.
Árið sem síðari hlutar fyrr nefndra tveggja rita konru út, birtist líka sjötta
bókin í safninu: Germanía eftir Tacítus í þýðingu Páls Sveinssonar.
Þá verður nokkurt hlé á útgáfu bókasafnsritanna, meðan Þjóðvinafélagið
sneri sér að öðru viðfangsefni.
Þannig var mál með vexti, að á aðalfundi félagsins vorið 1927 samþykkti
alþingi í einu hljóði (24 voru á fundi): „Alþingi ályktar að skora á stjóm
Þjóðvinafélagsins að gera fyrir næsta þing ráðstafanir til að rituð verði full-
kornin ævisaga Jóns Sigurðssonar og til þess vandað svo sem samboðið er rninn-
ingu forsetans."
Samþykkt þessi varð tilefni sérstaks fundar félagsstjórnar með alþingi. Var
hann haldinn 19. marz 1929, og sátu hann 84 þingmenn. „Fundarefni var
að taka ákvörðun um útgáfu sögu Jóns Sigurðssonar.
Forseti félagsins skýrði frá því, að rit þetta væri til taks, rakti tilhögun
þess og gat þess, að stjórn félagsins ætlaðist til þess, að útgáfa ritsins yrði hafin
í ár á vegum félagsins. En með því að hann væri sjálfur höfundur ritsins,
taldi hann ekki við eiga, að hann skammtaði sér sjálfur ritlaun, og mæltist til
þess, að alþingi sem er yfirstjórn félagsins, tilnefndi menn að semja við sig
um þau.“
Það varð úr, að forsetum alþingis var falið að semja við dr. Pál, og sama
dag undirrituðu Magnús Torfason, Guðnrundur Ölafsson og Benedikt Sveins-
son samninginn.
Páll átti að fá „af fyrsta þúsundi ritsins lukt af félaginu 75 kr. á örk, af öðru