Andvari - 01.01.1971, Blaðsíða 51

ANDVARI
HAGIR JÓNS OG HÆTTIR
49
að taka við því í bréfi, dags. 20. febr. 1851.1 2) Varð iþá niðurstaðan sú, að Svein-
björn Egilsson sá sér ekki annaÖ fært en að segja af sér, og var þá gengiÖ svo fast
að Bjama Jónssyni, að bann lét til leiðast og tók við rektorsstarfinu. Þá urðu
snögg umskipti. Á örstuttum tíma kippti Bjarni öllu í lag. Tók hann yfirráðin
að öllu í sínar hendur, skeytti engu um stiftsyfirvöld né stiftamtmann og virti
að vettugi boð þeirra og tillögur. Til marks um stjómsemi Bjarna er það, að eitt
bið fyrsta verk hans í rektorsembætti var að vísa í burtu 6 lærisveinum, sem hann
sagði, að væru aðeins til tafar námsbræðrum sínum á skólabekkjunum; voru
þeir allir synir helztu höfðingja landsins eða nákomnir þeim, tveir þeirra synir
stiftamtmanns sjálfs.3) Myndu fáir hafa eftir leikið. En stiftsyfirvöld og stift-
amtmaður urðu í öllu að þoka fyrir Bjama. Kennarar skólans undu hið bezta
við að fá Bjarna til yfirstjómar. Er um það gildast vitni bréf Jens Sigurðssonar
til Jóns, bróður síns, 13. ágúst 1852.4 5) Og í bréfi til sama, 13. nóv. 1852,15) segir
Jens: „Bjarni hefir kennt mér óviðjafnanlega mikið.“ Af lærisveinum skólans
varð Bjarni bæði virtur og ástsæll, því að þótt hann væri stjórnsamur, var hann
samt bæði raungóður og öllum góðviljaður. Þóktu umskiptin svo til bóta í skól-
anum, að Þingvallafundur 1853 sendi Bjarna sérstaklega þakkarávarp fyrir af-
skipti sín af skólanum og stjórn þar, en ýmsir heldri menn í Reykjavík og víðar
sendu Bjarna einnig um líkt leyti ávarp sama efnis.6) Hefir aldrei annar eins
skömngur um stjórnhæfileika komið að latínuskólanum og Bjarni rektor. Er
honum að mestu leyti rétt lýst af síra Matthíasi Jochumssyni,7) Páli Melsteð,8)
Benedikt Gröndal,9) og Gesti Pálssyni,10) en fylla mætti þau orð nokkuð eftir
þeim gögnum, sem nú liafa nefnd verið, og nokkurum fleiri.
En því hefir hér verið vikið stuttlega að afskiptum Bjarna af skólanum, að
bæði var það, að Bjarni var að nokkru leyti tekinn þangað fyrir tilstilli Jóns og
tillögur, enda lagði Jón að Bjarna um að takast starfið á hendur. í annan stað var
enn ekki lokið tengslum Jóns við skólann í þessari hinni sömu lotu. Þeir voru
aldavinir Bjarni og Jón; fal Bjarni Jóni oft margháttuð trúnaðarerindi; t. d. hafði
1) Bréfabók byskupsdæmisins 1850-1 (Þjskjs.), bls. 103-4.
2) Sst., bls. 251.
3) Sbr. bréf til Jóns Sigurðssonar frá Jóni Guðmundssyni 2. okt. 1852 (JS. 142 fol.), og frá
Jens Sigurðssyni 4. okt. 1852 (Þjskjs.).
4) Þjskjs. (úr dánarbúi Jóns Jenssonar).
5) Þjskjs.
6) Þau gögn eru í JS. 133 fol.
7) Sunnanfari V, bls. 43-4.
8) Eimreiðin II, bls. 68.
9) Gefn I, bls. 6.
10) Gestur Pálsson: Ritsafn, Rv. 1927, bls. 476-7.
4