Andvari - 01.01.1978, Qupperneq 10

8
HALLDÓR KRISTJÁNSSON
ANDVARI
II
Hermann Jónasson fór til náms í Gagnfræðaskólann á Akureyri 17 ára
gamall haustið 1914. Hann hafði húið sig undir skólanámið með því að
fá tilsögn hjá Konráði Arngrímssyni bónda á Ytri-Brekkum. Hann var
kvæntur móðursystur Hermanns, gamall Möðruvellingur, góður kennari
ov málamaður.
O _
Aður en Hermann hóf skólagöngu, stundaði hann alla sveitavinnu
heima í Brekkunr. Eftir að skólanám hófst, stundaði hann vinnu utan heim-
ilis þar sem bauðst og þó helzt í heimahögum, kaupavinnu, vegagerð, hrú-
arvinnu. Til að drýgja tekjur sínar heyjaði hann stundum heima um helg-
ar, sló þá forir og kíla neðan við túnið, þar sem að vísu var nóg gras, en
engurn hesti fært sakir rótleysis. Bar Hermann heyið á bakinu upp á túnið.
Þetta hey seldi hann svo. Hann vandist snemma á að hjargast á eigin spýt-
ur.
Hermann settist í fyrsta bekk Gagnfræðaskólans, var þar þrjá vetur
og lauk gagnfræðaprófi vorið 1917. Þó að hann væri góður námsmaður,
fór rneira orð af líkamlegu atgjörvi hans í skólanum. íþróttakennari skólans
var Lárus Rist. Hann var meira en áhugamaður um líkamsrækt. Hann var
liugsjónamaður. Frímann Helgason segir svo í bók sinni Keppnismenn:
,,Svo var það önnur íþrótt sem ungir drengú' stunduðu mikið þarna í
Skagafirði á þessum árum, en það voru svokölluð „lausatök". Var þetta
vinsæl íþrótt meðal strákanna og til hennar gripið í tíma og ótíma. Gat
oft svo skipazt, ef tveir voru sarnan komnir, að tekizt væri á um stundar-
sakir, og eins ef margir voru í hóp saman. Þessi tegund átaka, eða þessi
íþrótt eins og það var kallað, hafði sínar vissu reglur, t. d. mátti ekki beita
fantatökum eða berja mótstöðumanninn. Hins vegar mátti, eins og nafnið
bendir til, taka á andstæðingnum hvar sem var. Oft var mikið kapp í þess-
um leik, og kom þar að mestum notum snerpa, fimi og svo líkamsorka.
Aldrei kom til neinna meiðsla í þessunr átökum, og aldrei var gripið til
fantabragða. Ekki urðu menn missáttir út af úrslitum, þetta var eins og
hver önnur glíma, þar sem hinn sigraði varð að una við sitt hlutskipti, og
að hrjóta reglurnar þótti ódrengilegt og lúalegt. Þetta var mikil þjálfun
fyrir þá sem tóku þátt í leiknum, og þetta var ekki svo sjaldan, því víða
var hægt að hasla sér völl, ef menn hittust.
I þessari íþrótt náði Hermann mjög góðunr árangri, fengu engir á hans
reki komið honum undir, og það þótt stærðarmunur væri mikill og mót-
herjinn talinn kraftameiri. Komu honum þá að góðu haldi meðfæddu kost-