Andvari - 01.01.1978, Side 23

andvari
HERMANN JÓNASSON
21
skipulagsnefnd atvinnumála, fiskimálanefnd, útflutning á fiski og hag-
nýtingu markaða, stofnun síldarbræðsluverksmiðju á Norðurlandi og kaup
síldarverksmiðju á Raufarhöfn. í öðru lagi voru svo ný framfærslulög,
skattalög og útsvarslög, lög um leiðbeiningar fyrir konur gegn því að verða
barnshafandi og um fóstureyðingar.
Arið 1936 kornu svo lög um alþýðutryggingar, lög um ríkisframfærslu
sjúkra manna og örkumla, jarðræktarlög, lög um garðyrkjuskóla, lög um
ríkisútgáfu námsbóka og margt fleira.
Þessi upptalning sýnir, að stefnt var að uppbyggingu atvinnulífs og
áherzla lögð á markaðsmál og skipulag útflutningsverzlunar, jafnframt því
sem gjörbreyting varð í félagsmálum. Með framfærslulögunum var sveit-
arflutningur þurfamanna afnuminn, og menn béldu mannréttindum svo
sem kosningarétti, þó að þeir hefðu þegið sveitarstyrk. Alþýðutrygginga-
lögin breyttu aðstöðu þeirra, sem miður máttu sín, enda þótt sjúkrasamlög
væru ekki nema heimiluð utan kaupstaða og margt væri takmarkaðra en
nú þykir sjálfsagt. Það kemur bins vegar ekki fram af nöfnum lagabálk-
anna, bve fjölþætt starf var unnið, svo sem að undir forystu fiskimála-
nefndar var stóraukin frysting fisks til útflutnings, komið á skreiðar-
verkun og rækjuvinnslu.
Aður var þess getið, bve víðtæk og geigvænleg áhrif beimskreppan
mikla bafði á lífskjör og afkomu á Islandi. En auk þeirra vandræða urðu
tvö stórfelld óhöpp á vegi þessarar ríkisstjórnar. Annað var fjárpestirnar,
sem upp komu í landinu 1935. Hitt var það, að vegna borgarastyrjaldar-
innar á Spáni féll niður saltfisksala þangað, en þar bafði lengi verið aðal-
markaður fyrir útfluttan fisk frá Islandi.
Margt var það í hinni nýju löggjöf þessara ára, sem stjórnarandstaðan
barðist hart á móti, og munu aldrei bafa verið skarpari skil milli fylkinga
á Alþingi en þá.
Nýmælin mörg kostuðu peninga, og er nóg að nefna tryggingarnar
sem dæmi. Það varð því að afla fjár til nýmælanna, og stjórnarandstaðan
deildi hart á hækkandi fjárlög, þó að ekki fylgdi skuldasöfnun.
Gegn afurðasölulögunum var barizt af sérstakri börku og m. a. reynt
að mynda sarntök meðal neytenda í Reykjavík um að kaupa ekki ,,Sam-
sölumjólk". Jafnframt voru birtar leiðbeiningar fyrir almenning, þar sem
bent var á, hvað nota mætti í mjólkurstað.
Hér var verið að gera tvennt í senn: jafna aðstöðu mjólkurframleiðenda
og auka öryggi neytenda. Verðjöfnunargjald á mjólk var vitanlega tekið