Andvari - 01.01.1978, Side 51

andvahi
NÓTTINA FYRIR PÁSKA
49
graut eða til að baka kökur í hátíða-
skammtinn? Hvar var ennþá næg skreið
í skemmu? Hvar var húsrúm, hvar var
hjartarúm?
Nú fór vorsulturinn í hönd, þar sem
hann kom á annað borð. Enn voru
þrjár vikur þangað til yrði lagt fyrir
vorbjörgina, hrognkelsin, hér við innstu
innfirði Breiðafjarðar, — og þó því
aðeins að ísar væru á burt. Netin sem
búið var að spinna dökkan togþráðinn
í, búið að hnýta og búið að setja inn og
búið að brenna nýjar flár á, — þau
yrðu enn að bíða á þurru svo vikum
skipti. Ekki var heldur enn fært á grasa-
fjall. Aldrei var vandasamara að velja
næturstað, ef upprisuhátíðin átti ekki
að skilja eftir daprar minningar og sár
í sinni allslausra förumanna.
Eins og að var látið liggja hér á und-
an, þá var ekki nóg þessa sagnmerku
nótt fyrir páska Anno Domini 1703
að uppteikna fólksregistur í nafni kon-
ungs fyrir Reykhólahrepp, þar með
sveitarinnar ölmusumanna nöfn, tal og
ásigkomulag. Einneginn bar yfirvöldun-
um að koma á húsgangsmanna saman-
skrifi í sveitinni þessa sömu umræddu
nótt. Það mátti sízt undan reka. Þá gistu
í Hlíð í Þorskafirði tveir farandmenn.
Annar var Guðmundur Þorsteinsson
yngri, 38 ára, einhleypur, sagðist ógift-
ur. Hann var ættaður úr Geiradals-
hreppi í Barðastrandarsýslu og var sjálf-
ur borinn fyrir þeirri kynningu, enda
þótt teljararnir í Reykhólasveit hljóti að
hafa þekkt á honum öll deili, manni úr
næstu sveit. Hinn var Grímur Jónsson,
53 ára, einhleypur. Hann var lengra að
kominn. Hann sagðist vera ættaður úr
Rangárvallasýslu og Landmannahrepp,
eins og eftir honum er haft.
Það gildir um þessa húsgangsmenn,
uð ímyndunaraflið fær að vera næsta
einrátt um hvers konar hugsmíðar. Voru
þeir samnátta þarna af tilviljun? Eða
voru þeir ferðafélagar? Var Guðmundur
ef til vill aðdáandi Gríms, en Grímur
þjóðkunnur förumaður, skáld eða sagna-
meistari? Hafi þeir verið ferðafélagar,
— og raunar hvort svo var eður ei,
hafa þeir vænt sér góðs beina og glað-
værrar vistar á rausnarbúi Ragnheiðar
ekkju í Hlíð? Hafa þeir verið kunn-
ugir og vitað von glaðværra vinnuhjúa,
þar sem voru þær Gunnhildur Þorsteins-
dóttir 27 ára, Þorbjörg Sigurðardóttir
þrítug og Valgerður Jónsdóttir 28 ára?
Hafa þeir líka vitað um tvo vinnumenn
þar á líku reki, auk annarra fjögurra
fullorðinna, en vandalausra á þessu
gróna heimili? Já, voru þeir Grímur og
Guðmundur farandskáld og kváðu rímur
við raust og þágu beina að launum hjá
örlátu fólki?
Hvað sem svo hefir um allt þetta ver-
ið, þá fyrirhittu yfirvöldin sögnina um
þessa farandliða, þegar þau tóku til við
sín „húsgangsmanna samanskrif". Ein-
ar sýslumaður Einarsson var kominn að
Tindum í Geiradal, væntanlega á leið til
Alþingis, 4. júlí þetta sumar. Þá var
sögnin um komu þeirra félaga að Hlíð
enn í fersku minni og allt, sem að henni
laut.
En fleira aðkomufólk var statt í Reyk-
hólasveit þessa nótt. í Mýrartungu var
næturgestur Guðrún Ásgrímsdóttir, 56
ára. Hún sagði sína sveit vera í Svartár-
dal í Húnaþingi. Hægt er að spyrja
margs um erindi þessarar einfara konu
um vetur í fjarlægu héraði. Hvað hafði
rekið hana fjöldamargar dagleiðir burt
frá átthögunum? Eða hafði hún verið
mörg ár í förum? Hverja þekkti hún
hér í sveitum, og hvert var för hennar
heitið? Var hún á leið vestur á Víkur
eða Brunna að vera þar nærstödd vor-