Andvari

Volume

Andvari - 01.01.1980, Page 29

Andvari - 01.01.1980, Page 29
ANDVARI SNORRI STURLUSON OG NORÐMENN 27 ekki, og hann skýrir frá því, að Snorri Sturluson sé höfundur að verkinu. En þessi vitneskja barst ekki víða. Þýðing Laurents Hanssönar lá óhreyfð í Kaup- mannahöfn í einu eintaki allt til ársins 1899, að hún var prentuð. Mattis Störssön gerði stuttan útdrátt úr Heimskringlu allri og úr konunga- sögunum, sem á eftir koma, allt til sögu Hákonar Hákonarsonar, sem einnig fylgdi með. Mattis Störssön studdist einnig við Fríssbók, eins og Laurents Hans- sön, en auk þess við Kringlu. Þýðing hans var prentuð í Danmörku árið 1594, en þar er hvergi minnst á Snorra sem höfund Heimskringlu. Fjörutíu árum síðar kom fyrsta heildarþýðing konungasagna út. Þýðinguna gerði norski presturinn Peder Claussön Friis. Hann sat á prestsetri sínu á Vestur- Ogðum og þýddi þar alla Heimskringlu og sögurnar, sem á eftir koma. Fór hann eftir vönduðum handritum, sem nú eru öll glötuð. Peder Claussön Friis vissi, að Snorri var höfundur Heimskringlu. Hann nefnir það nokkrum sinnum í öðrum ritum smum. Þýðing hans á sögunum var gefin út árið 1633. Gerði það danski prófessorinn Ole Worm. Worm nefndi útgáfuna Snorre Sturlusons Norske Kongers Chronica. Með þessari útgáfu á þýðingu Peders Claussönar varð Snorri aftur kunnur sem höfundur Heimskringlu. Jafnvel Arngrímur lærði hafði ekki vitað það áður, að Snorri var höfundur Heimskringlu. Hann skrifar í bréfi til Ole Worm, að með því að láta prenta þýðinguna hafi Worm grafið Snorra upp úr myrku djúpi gleymskunnar. En það sem mikilsverðast er fyrir norska þjóð, var, að með þessari útgáfu var Heimskringla og þar með hin forna saga norsku þjóðarinnar dregin fram í dagsljósið. Útgáfan á þýðingu Peders Claussönar árið 1633 er mikilsverður atburður fyrir rannsóknir á norrænni sögu og bókmenntum. Þó lásu þessa þýðingu ekki margir aðrir en vísindamenn og fræðimenn. Mun fleiri urðu til að lesa sögurnar og kynnast þeim, þegar þýðingin kom út í nýrri útgáfu árið 1757. Málið hafði verið fært í nýrra horf, og með þessari útgáfu urðu konungasögurnar verulega kunnar í Noregi. Um 1740 var grunnurinn lagður að skipulögðu skólakerfi í Noregi. Stöðugt fleiri lærðu að lesa, og ein af þeim bókum, sem mjög var lesin á ofanverðri 18. öld og framan af hinni 19., var einmitt þýðing Peders Claussönar á konunga- sögum. Til eru fjölmargar öruggar heimildir fyrir þessu. Fyrst skulum við þó hlýða á frásögn af þessu úr heimi skáldskaparins. I smásögu, sem skrifuð er árið 1819, lýsir höfundurinn Maurits Hansen heimsókn til bónda eins í Guðbrandsdal. Bóndinn hafði sérkennilegt andlit, segir höfundur. „Mér fannst það líkjast fornri tréskurðarmynd af norsku konungunum okkar.“ . . . ,,Án þess að vilja hrósa sér af því sagði bóndi mér, að hann væri kominn af Haraldi hárfagra." Þegar ljósið er kveikt í stofunni á bænum, uppgötvar sögumaður „vor Snorro“ í bóka- hillunni ásamt með biblíunni. Þetta er rómantískur skáldskapur, sem þó á sér rætur í raunveruleikanum. Árið 1788 hélt Friðrik krónprins (síðar Friðrik konungur V) til Noregs. Þegar
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148

x

Andvari

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.