Menntamál - 01.12.1963, Page 76

162
MENNTAMÁL
Það liggur því nærri að draga þá ályktun, að kjósendur
þjóðernisjafnaðarmanna hafi fyrst og fremst kornið úr jress-
um flokkum. Auk þess er á Jrað að líta, að kosningaþátttak-
an óx í síðustu kosningum á tímum Weimarlýðveidisins.
Þeir, sem hingað til höfðu ekki neytt kosningarréttar síns,
virðast hafa greitt þjóðernisjafnaðarmönnum atkvæði sín.
Þessa nýju kjósendur er að langmestu leyti að finna í borg-
arastétt, þar sem sósíalistar jafnt og kaþótski flokkurinn réðu
yfir kjósendasamtökunr, sem frá fornu fari höfðu ótrauð-
lega kvatt áhangendur sína á vettvang. Og loks voru tvær
ákveðnar Jrjóðfélagsstéttir í Jreirri aðstöðu, sem gerði Jrær
sérstaklega móttækilegar fyrir hinum róttæka áróðri. Onn-
ur Jressara stétta voru bændur, sem ekki voru undir áhrif-
um kajrólskra. Landbúnaðurinn hafði lent í sérlega ill-
kynjaðri úlfakreppu. Þjóðernisjafnaðarstefnan skar upp úr
jarðvegi, sem iandlrúnaðarkreppan Jiafði plægt.
Þess utan skal hér nefnd hin vaxandi nrillistétt opinberra
starfsmanna og fastlaunamanna. Samkvæmt hagfræðiskýrsl-
um um vinnuþega er þessi stétt tiltölulega fámenn, en hún
hefur vaxið verulega á s.l. hálfri öld, á meðan hlutfallstala
verkamanna var nálega ólrreytt.
Tala fastlaunamanna og embættismanna nam 17.1% ár-
ið 1933, en 1882 var hún aðeins 6.4%.
Það var Jressi stétt, sem verðbólgan á fyrstu árunum eftir
heimsstyrjöldina lék verst. Sparifé lrennar varð að engu,
hún hafði eigi yfir að ráða neinum eignum, að lieitið gæti,
hvorki jarð- eða húseignum. Eftir að verðbólgan 1924 var
hjöðnuð og búið var að treysta gjaldmiðilinn, liafði mörg-
um þeirra tekist á nýjan leik að öngla saman dálitlu spari-
fé. Viðskiptakreppan 1930, atvinnuleysið og hættan á yfir-
vofandi verðbólgu vakti lijá þeim ótta um að falla niður í
öreigastétt. í raun réttri stóðu Jreir mjög nærri (jreigastétt-
inni, hvað efnahag snerti, en hið innra með sér töldu Jreir
sig til borgarastéttar efna- og menntamanna. Loks er að
finna í foringjaliði þjóðernisjafnaðarmanna allmarga fyrr-