Menntamál - 01.12.1963, Page 77

MENNTAMÁL
163
verandi iiðsforingja. í flokki þjóðernisjafnaðarmanna voru
einnig meðlimir þýzkra furstaætta og verkamenn, fyrst og
íremst í stórborgunum, þar sem hjálparsveitir flokksins
buðu atvinnuleysingjum fæði og klæði.
Flokkur þjóðernisjafnaðarmanna er því mjög smáborg-
aralega sinnaður, eða réttara sagt millistéttarsinnaður. En
hann er ekki einvörðugu saman settur af ákveðum þjóð-
félagsstéttum. Það er afgerandi, að hann þjálfaði eigin hóp
embættismanna, sem í raun réttri átti ekki rætur sínar að
rekja til neinnar þjóðfélagsstéttar og ofurseldi sig flokkn-
um til frama eða glötunar. Sináin saman beygði nazista-
flokkurinn alla skipulagða félagshópa undir forystu sína.
Hann „samræmdi“ (gleichschalten) þá, eins og konrizt var
að orði. Samtök atvinnurekanda og iðnaðarins gátu ekki
frekar en verkalýðsféliigin komizt undan valdi hans. Það
voru aðeins kirkjufélögin sem ekki tókst að „samræma". En
allir stjórnmálaflokkar voru leystir upp, og ríkið var sam-
kvæmt áætlun sett undir vald eins einstaks forréttindahóps,
sem sé nazistaflokksins. Hann krafðist alræðisvalds, ekki
fyrir ríkið, lieldur fyrir sjálfan sig, fyrir hreyfinguna. Við
getum líka orðað þetta þannig: Krafan um alræðisvald
var borin fram af hluta þjóðarinnar, þar sem ákveðinn,
skipulagður þjóðfélagshópur, nefnilega hreyfing þjóðernis-
sinna, en ekki stétt, tileinkaði sér kröfuna um alræðisvald.
IV.
Hrunið árið 1945 leiddi af sér gjörsamlega ný viðhorf
fyrir Þýzkaland. Hverjar eru þær þjóðfélagslegar og sögu-
legar meginstaðreyndir, sem stjórnað hafa þróuninni í hinu
tvískipta Þýzkalandi eftir síðari heimsstyrjöldina?
Skal hér fyrst nokkuð minnzt á það fólk, sem hrakið hef-
ur verið brott úr heimkynnum sínunr, svo og flóttamenn-
ina. Hér var um að ræða mest aðkallandi og um leið yfir-
gripsmesta þjóðfélagsvandamálið, sem Sambandslýðveldið