Eimreiðin - 01.01.1927, Síða 23

EIMREIÐIN
VIÐ ÞJÓÐVEGINN
3
verið búið að reyna fullmikið á franskt langlundargeð. Fjár-
mál Frakklands voru komin í kalda kol. Bandaríkjamenn voru
aðalskuldheimtumennirnir og gengu allhart að. Englendingar
höfðu hafið harða árás á ágengni Bandaríkjanna. Frakkar voru
orðnir æstir yfir frekju fyrverandi bandamanna sinna. Þessi
æsing náði hámarki sínu, er tuttugu þúsundir örkumlamanna
frá styrjöldinni miklu gengu í þögulli fylkingu um stræti Par-
>sar, fram hjá styttu Washingtons, til þess að mótmæla stjórn-
arstefnu Bandaríkjamanna gagnvart Frökkum. Frankinn féll
stórkostlega, og á götunum í París réðst lýðurinn á ameríska
ferðamenn til þess að láta gremju sína í ljós. Bandaríkja-
mönnum hefur hnykt við þessum óvildareinkennum í sinn garð.
Þeir vilja eiga vingott við Evrópuþjóðirnar. Svo miklir kaup-
menn eru þeir, að þeir vita, að það er þeim fyrir beztu. Þeim
kemur því illa að vera mintir á það svona áþreifanlega að
svo geti farið, að skuldunautar þeirra frá ófriðarárunum gangi
í bandalag gegn þeim. Georges Clemenceau lýsti því yfir skýrt
og skorinort, um það leyti sem æsingarnar gegn Bandaríkja-
niönnum risu einna hæst í París, að Frakkland væri ekki til
sölu. En þetta er í rauninni ekki annað en digurmæli. Því
sannleikurinn er sá, að Bandaríkjamenn eru smámsaman að
ná undir sig fjármálum bæði Frakklands og ýmsra annara
landa í Evrópu. Það hefur nýlega verið gerð merkileg tilraun
að sýna fram á það, að ef Evrópuþjóðunum eigi að takast
að greiða alla ófriðarskuld sína til Bandaríkjamanna, þá verði
Þaer að halda áfram að taka lán hjá þeim þannig, að eftir 50—60
ar hafi þeir keypt upp mest alla Evrópu. Hvort sem þetta
reynist rétt eða ekki, þá er hitt víst, að áhrif Bandaríkjanna'
a alt viðskiftalíf Evrópu eykst svo að segja með degi hverjum.
Sem dæmi má nefna þýzka stóriðnaðinn. Eftir ófriðinn gátu
Þjóðverjar ekki haldið honum áfram, af því þá skorti reksturs-
Þeir fengu lán hjá amerískum bönkum með því skilyrði,
Ameríkumenn fengju að gerast hluthafar í fyrirtækjunum.
Pjóðverjar urðu auðvitað að ganga að þessu, og það tók ekki
aema stundarfjórðung að útvega þrjátíu miljónir dollara að
láni í New-Vork handa þýzkum iðnaði. Ef svo heldur áfram,
ekkert líklegra en að allur þjóðarauður Þýzkalands verði
kominn í hendur Bandaríkjamanna eftir fáein ár. Sem stendur
®r talið, að Bandaríkjamenn eigi um 35°/o af ársarði þeim, sem
PVzk framleiðsla veitir. Þar sem nú þýzki stóriðnaðurinn ræð-
u,r yfir miklum hluta af öllum blaðakosti Þjóðverja, gætir ame-
í*®nra áhrifa ekki aðeins í fjármálum heldur og í stjórnmálum
Þízkalands og andlegu lífi.,
Svipað er ástandið á Ítalíu. Þó að Mussolini berjist eins
°9 ljón fyrir viðreisn fjárhagsins og stjórni með járnhendi