Eimreiðin - 01.01.1927, Page 119

ElMREIÐIN
RITSJÁ
99
weira, ef hann hefði mátt heyra dróttkveðna vísu eftir þenna landa sinn,
heldur en Vergilius eða Horatius, ef þeim hefði verið sýnd latínuljóð-
Wæli eftir síra Qunnar Pálsson eða Skúla Thorlacius. Eins og orðavalið
1 fyrndum kvæðum Eggerts getur vísað á, hver fornskáld hann hafði
hynt sér helzt, má ráða nokkuð af Harmatölum, hverja höfunda í óbundnu
máli hann stældi. Sú bók er víst elzta rit íslenzkt, að kvæðum undan-
skildum, sem setur sér það markmið að haga orðum og stafsetningu
sem líkast því er gert hafði verið á 13. öld og fyr, eða að minsta kosti
sem ólíkast þvf sem siður var á tímum höfundar. Ég get sama sem ekk-
er' fundið þar, er minni á „erfiminningatón í venjulegu formi þeirra
•‘ma'1; dæminu sem V. Þ. G. nefnir (bls. 122—3) svipar eigi síður til
sums í fornum bókmenfum, t. d. lýsingar Ólafs konungs Haraldssonar í
helgisögunni um hann, og yfirleitt virðist orðfærið líkast fornum klerkstfl,
ems og hann kemur fram t. d. í hómilíum, Stjórn og sögum heilagra
manna. Einstök orð styrkja þetta. Orðtækið „koma á málreið" virðist t.
d- sýna, að Eggert hafi kynt sér norsku hómilíubókina í Árnasafni, og
v*ri þó sennilegt, að íslenzkum stúdent hefði orðið fyrir að lesa margt
annað f safninu á undan henni. Hitt er síður að kynja, þó að áhrifa
9®*i í máli ritsins frá Konungsskuggsjá (orð eins og viðrsýn, smiðvél,
misbrigði), svo mjög sem Eggert fanst til um hana og speki höfundar
hennar (sjá Harmatölur fremst). Þetta, sem hér hefur verið lauslega
^repið á, hefði V. Þ. Q. vel mátt rannsaka betur, til að leiða í ljós,
hvernig Eggert hagaði hinu þjóðlega námi sínu í Kaupmannahöfn. Að
minsta kosti hefði þvílík könnun átt eins vel heima í þessari æfisögu,
eins og sumt annað sem þar er. Kaflinn um sakir og sektumenn er t. d.
nokkuð Iangur og varðar Eggert varla nóg til að sóma sér vel í hlut-
föllum bókarinnar, þótt fróðlegur sé í sjálfu sér.
Það er að vfsu ekki ætlun mín að bera V. Þ. Q. á brýn, að hann
falli mjög í þá freistni að oflofa hetju sfna, en grunur er mér þó á að
t>ess megi finna dæmi, að hann geri meira úr Eggert en vert er. Ég efa
'• d. að margir fáist til að samþykkja þann dóm (bls. 202), að í heild
s>nni sé hagmælska Eggerfs mikil og lipurt rím hans og kveðandi. Og
víst mun það vera að veita honum meira en hann á skilið, að kalla hann
einn af beztu brautryðjöndum íslenzkrar hljóðfræði (bls. 164). Þær litlu
adrepur um íslenzkan framburð, sem hann tekur upp í Réttrifabók sína
°S ferðabók, hafa sitt gildi fyrir þann sem rannsaka kynni mál 18. aldar.
en þær eru of líkar þvf, sem finna má hjá öðrum höfundum, einkum
Qrunnavfkur-]óni, of dreifðar og jafnvel óljósar (t. d. það sem V.