Uppeldi og menntun - 01.01.1994, Síða 49

GUÐNÝ GUÐBJÖRNSDÓTTIR
nefndu norsku verkefni (Ve 1991:250) benda einnig til að verkefnisþjálfunin hafi
ekki haft marktæk áhrif á hvað stelpum og strákum líkar að gera, þ.e. börnin úr
tilraunabekkjunum voru a.m.k. með jafn hefðbundnar hugmyndir og börnin í sam-
anburðarbekkjunum að þessu leyti eftir þriggja ára þátttöku í verkefninu.
Markmið 2, að hafa áhrif á viðhorf barnanna til launaðra starfa, virðist hafa
náðst að hluta. Mat barnanna á því, að hve miklu leyti þau 18 störf, sem spurt var
um eru kvenna- eða karlastörf, breyttist ekki mikið frá upphafi til loka verkefnisins.
f upphafi flokkar samanburðarhópurinn fóstrustarfið marktækt hærra sem kvenna-
starf, en við lok athugunar í maí 1992 er munurinn horfinn. Breytingin er í þá átt að
tilraunahóparnir hækka kvenleikagildið en samanburðarhópurinn lækkar það. Á
svipaðan hátt kemur fram marktækur munur á tilraunahópi og samanburðarhópi
við lok athugunar varðandi mat þeirra á gjaldkerastarfinu, sem er frekar kvenna-
starf að mati tilraunahópsins en hins. Þetta bendir til að verkefnisþjálfunin hafi haft
þau áhrif að börnin verði frekar „raunsæ" en jafnréttissinnuð, þ.e. að mat barnanna
taki mið af því hverjir vinni störfin í raun fremur en af hugsanlegri umræða um að
allir geti unnið öll störf, óháð kyni. Þetta er ekki óeðlilegt út frá aldri barnanna og
hlutbundinni rökhugsun þeirra og um leið vanhæfni til að ræða út frá möguleikum
fremur en veruleika.
Mat barnanna á vægi starfa með tilliti til launa tekur meiri breytingum og þær
eru meiri hjá tilraunahópnum en samanburðarhópnum. Af 18 störfum eru sex met-
in marktækt lægra til launa í lok verkefnisins en í upphafi þess, en sambærileg
breyting hjá samanburðarhópnum er ekki eins mikil né tölfræðilega marktæk. Þessi
munur bendir til að umfjöllun um störfin hafi breytt hugmyndum barnanna um
eðlileg laun fyrir þau. Breytingin virðist aftur vera í átt til raunsæis, þ.e. hugmyndir
barnanna breytast til samræmis við þau laun og virðingu sem viðkomandi störf
njóta í reynd. Þetta bendir til að tekist hafi með verkefninu að hafa áhrif á viðhorf
barnanna til launaðra starfa, þó að ekki beri á grundvallarendurmati á hefðbundn-
um kvennastörfum eins og stundum er kallað eftir í jafnréttisbaráttunni.
Heildarniðurstöður varðandi markmið 3 - að hafa áhrif á viðhorf nemenda til
ólaunaðra starfa - voru þær að markmiðið hafi náðst að hluta. Tilraunahópurinn
telur fleiri störf bæði auðveld og mikilvæg í lok verkefnisins en samanburðarhópur-
inn. Áhrifin virðast vera meiri á drengi, sem kemur ekki á óvart miðað við hefð-
bundna hlutverkaskiptingu og hefðbundna félagsmótun kynjanna. Kennararnir
nefna einnig að drengir hafi hagnast meira á verkefninu en stúlkur, sérstaklega um-
fjölluninni um heimilisstörf í bekk þar sem mun fleiri drengir voru en stúlkur (Auð-
ur Harðardóttir o.fl. [án árs], bls. 19). Sú niðurstaða er í raun mjög athyglisverð þar
sem almennt virðist auðveldara að fá stúlkur til að tileinka sér karlastörf og gildi
sem eru karllæg, en öfugt. Ekki er ljóst hvort heimilisþáttur starfskrókanna hefur
verið áhrifameiri en aðrir eða hvort skýringin er sú að foreldrar tóku virkan þátt í
heimilisþættinum, bæði með heimsóknum í skólann og í gegnum heimaverkefni,
og að þessi störf eru nærtækari fyrir börn á þessum aldri en störf á vinnumarkaði. í
áðurnefndu þróunarverkefni í 1.-3. bekk í Noregi var lögð megináhersla á að hafa
áhrif á viðhorf drengja til umönnunar- og heimilisstarfa, sem tókst að mati kennara
eftir nokkra byrjunarörðugleika. Þeir fólust í því að drengirnir höfnuðu eða fóru illa
47