Uppeldi og menntun - 01.09.2004, Page 164

MAT Á NOTKUN UPPLÝSINGA- OG SAMSKIPTATÆKNI ...
tölvukerfis. Gera má ráð fyrir að þessar kröfur muni aukast frekar en hitt samfara því
að nemendum sem tilheyra Net-kynslóðinni fjölgar í háskólanámi. Því eykst þrýst-
ingurinn stöðugt á kennara að þeir taki tæknina í auknum mæli í þjónustu sína og
þrói kennsluhætti sína í takt við þróun á sviði upplýsinga- og samskiptatækni. En
hvernig verður kennsluháttum breytt hjá kennurum innan háskólasamfélagsins, jafn
margbreytilegur hópur og það er? Campbell-Gibson (2000) lýsir þeirri áskorun sem í
því felst á eftirfarandi hátt:
Upphaflega er ég menntuð og þjálfuð sem eðlisfræðingur, ég er mjög vel
heima í því hvernig á að semja og halda fyrirlestur og góð að skrifa á
töfluna ... kannski er ég að gera of mikið úr málinu, en það að færa sig frá
því að aðhyllast kenningar hugsmíðahyggjunnar yfir á það stig að koma
þeim í framkvæmd er hægara sagt en gert ... Kennsla og nám í netum-
hverfi er í huga margra sem að koma eitt stærsta vandamál háskólamennt-
unar og það sem líklegast er til að gera þá sem að koma fullkomlega átta-
villta. Þau nýju hlutverk og nýja ábyrgð sem því fylgir bæði fyrir nemend-
ur og kennara kallar á endurskoðun á skilgreiningunni á því hvað það
þýðir að vera kennari... fyrri gildi, skoðanir og hugmyndir eru skoraðar á
hólm. (bls. 141)
Hér má segja að staðfestist það sem fræðimenn á sviði menntunarfræða hafa bent á
að hindranirnar í þróuninni liggi ekki í tækninni heldur miklu fremur í kennslufræði-
legum þáttum.
Garrison og Anderson (2000) hafa bent á helstu hindranirnar sem staðið hafa í vegi
þegar kemur að þróun kennsluhátta. í fyrsta lagi nefna þeir að margir kennarar telji
það taka of dýrmætan tíma frá þeim að læra að tileinka sér notkun upplýsingatækni
í starfi sínu; tíma sem þeir gætu annars nýtt í það sem miklu meiri umbun sé í þ.e.
rannsóknarstarf. Ákveðin „einstaklingsmenning" í háskólastofnunum er líka
hamlandi þáttur að þeirra mati. Benda þeir á að þrátt fyrir að verulegt hagræði sé af
margvíslegri samvinnu í kennslu og rannsóknum þá geri jafnvel virt matskerfi í há-
skólum hvergi ráð fyrir að slíkt sé ástundað. Þriðja hindrunin felst að mati Garrison
og Anderson í mikilli tiltrú manna á stöðlum. Bæði eigi það við um skipulag og fram-
kvæmd námsins og áherslur á próf sem eigi að mæla færni nemandans. Þeir halda
því fram að ekki sé líklegt að tæknin verði nýtt til að efla mikilvæga færni eins og
gagnrýna hugsun á meðan þessi tiltrú manna á stöðlun sé jafnáberandi og raun ber
vitni.
Ljóst er því að það er flókið verkefni að breyta kennsluháttum og miklu skiptir
hvernig að því er staðið. Fram kom í viðtölum við stjórnendur að þeir telja að breytt
greiðslufyrirkomulag muni hafa veruleg áhrif á kennsluhætti þegar til framtíðar er
litið og mest í þá átt að fækka fyrirlestrum. Fullyrða má út frá niðurstöðum könnun-
ar að fyrirlestraaðferðin er sú aðferð sem flestum kennurum hugnast best. Fram
kemur hjá stjórnendum að í sumum deildum er markvisst unnið að því að fækka
fyrirlestrum og leikur þar greiðslufyrirkomulagið fyrrnefnda veigamikið hlutverk.
I kaflanum um viðmið mats er gerð grein fyrir hugtökunum dýptarnám og yfir-
162