Hugur - 01.06.2002, Qupperneq 99

Hugur - 01.06.2002, Qupperneq 99
Nietzsche á hafi verðandinnar Hugur um Nietzsches ekki áþreifanlegur - hyldjúp hugsunin er eina leiðin til að skynja þessi hvörf. Herman Melville segir hvalinn kafara hugs- unarinnar sem fer niður á mörg hundruð metra dýpi og kemur upp með blóðhlaupin augu.6 Hafdjúpið ber ekki að skilja sem andstæðu yfirborðsins, kjarna veruleikans, innri sannleik eða skaut verunnar, heldur sem eilífa endurkomu mismunarins. Hin eilífa endurkoma mismunarins er ekki ný trú heldur „sannleikurinn“ um trúna, ekki ný frummynd heldur erfidrykkja allra frummynda, ekki nýtt upphaf heldur kveðjuhóf sérhvers upphafs. Þegar upp er staðið er aðalatrið- ið ekki tilvist Guðs, heldur að hann sé ekki upphaflegur. Líkt og við hin bærist Guð á hreyfanlegu yfirborði hafs verðandinnar. Þar sem heimspekingurinn er, ólíkt hvalnum, landdýr þarf hann að þjálfa sig í köfun hugsunarinnar. I formála Orða og hluta styðst Mich- el Foucault við leiðbeiningar kínverskrar alfræðibókar sem hann rakst á í smásögu eftir Jorge Luis Borges vitandi að þessa aðferð við að riðla storknaðri skipan má að endingu rekja til „gúrúsins“ Fried- richs Nietzsche.7 Olíkt innhverfri íhugun jógans stefna gagnrýnar æf- ingar heimspekikafarans ekki að frelsun undan hinu jarðbundna og tímanlega, heldur þvert á móti að því að ljá gagnrýninni aftur hið tímanlega og jarðneska sem guð samsemdarfrumspekinnar nam á brott. Hinn guðlausi nútímaheimspekingur þjálfar sig í því að hugsa án miðju, án forskilvitlegs grundvallar, án yfirskilvitlegra skýringa, án guðlegrar frumspeki. A meðan hvalurinn kafar ofan í svart haf- djúpið leitast heimspekikafarinn við að sprengja utan af sér landa- mæri hugsunarinnar þar til hann stendur augliti til auglits við „þessa fógru ófreskju“,8 eilífa endurkomu mismunarins. í huga hins hýra heimspekings er skapandi óreiða hafdjúpsins „guðdómleg“ sýn: innan 6 Herman Melville, Mobý Dick, þýð. Júlíus Havsteen, Reykjavík: Almenna Bókafélagið, 1970 [1851]. 7 Michel Foucault, Les mots et les choses, París: Gallimard, 1966, s. 7; ensk þýð.: The Order ofThings, London: Routledge, 1992, s. xv. Æfing Foucaults er fólg- in í því að hugsa eftirfarandi flokkun dýra í kínverskri alfræðibók sem Bor- ges vísar í: ,,a) dýr í eigu keisarans, b) smurð dýr, c) tamin dýr, d) grísir á spena, e) hafgúur, f) kynjadýr, g) óskiladýr, h) dýr sem falla undir þessa flokk- un, i) vitskert dýr, j) dýr sem teiknuð eru með smágerðum úlfaldahárspensli, k) ótal dýr, 1) o.s.frv., m) dýr sem eru nýbúin að mölva vatnskrukku, n) dýr sem úr mikilli fjarlægð líkjast flugum“; þýðing Matthíasar Viðars Sæmunds- sonar í: „Orð og hlutir. Um hugsunarkerfi Michels Foucault", Myndir á sandi, Reykjavík: Bókmenntafræðistofnun H.Í., s. 138; Jorge Luis Borges, „E1 idi- oma analítico de John Wilkins“, Otras Inquisiciones, Buenos Aires: Sur, 1952; ensk þýð.: Other Inquisitions, Austin: University of Texas Press, 1993. 8 Friedrich Nietzsche, Die fröhliche Wissenschaft, §240. 97
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180

x

Hugur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.