Hlín - 01.01.1949, Blaðsíða 138
136
Hlín
Þannig heyjum vjer frelsisbaráttu
Það mun sennilega möngum hafa fundist, að með lýð-
veldisstofnuninni árið 1944 væri frelsisbaráttu okkar ís-
lendinga lokið. Þetta er að því leyti rjett, að þá var hinni
stjórnmálalegu frelsisbaráttu lokið, og þó raunar miklu
fyr. Með sambandslögunum frá 1918 má lieita, að hinni
stjórnmálalegu frelsisbaráttu okkar íslendinga sje lokið,
þá var sjálfstæðisrjettur okkar viðurkendur og samning-
urinn trygði okkur rjett til að slíta öllu sambandi við
Danmörku eftir tiltekið árabil ,og það var algerlega á
okkar valdi, hvort við notuðum okkur þennan rjett eða
ekki. — Hin stjórnmálalega frelsisbarátta var lönguin
hörð, og var bún sem eðlilegt var skoðuð sem böfuðþátt-
ur frelsisbaráttunnar. En fleira kom þó til sögunnar. Það
hefði lítið stoðið þjóðina að fá frelsi sitt viðurkent á
pappírnum, befði hún ekki haft þrek og manndóm til að
standa á eigin fótum að frelsinu fengnu. Þessvegna var
það, að samfara hinni stjórnmálalegu frelsisbaráttu voru
bvorskonar verklegar framfarir og menning snar þáttur í
frelsisbaráttu okkar. Hún gaf bæði sjálfum okkur og öðr-
um trúna á það, að við værum þess umkomin að vera
sjálfstæð þjóð og ættum það skilið.
En, „meiri vandi er að gæta fengins fjár en afla þess,“
segir gamalt máltæki. Það væri mjög liættulegt, ef við
skyldum Iiugsa sem svO' að nú, þegar frelsið er fengið,
þyrftum við ekki að leggja hart að okkur lengur, nú
gætum við veitt okkur alt, og mættum lifa og láta eins
og við vildum, alt mundi ganga sem af sjálfu sjer. Sann-
leikurinn er sá, að það er vafamál, bvort frelsisbarátta
okkar hefur nokkurntíma verið alvarlegri en einmitt nú.
Þó ekki sjeu liðin mörg ár síðan lýðveldið var stofnað,
höfum við þó komist að raun urn það, sem í máltækinu
stendur, að það er vandi að gæta fengins fjár. Ástandið
í heiminum er alt mjög ótrygt og sem óræð gáta. Eru þar