Morgunn - 01.06.1937, Blaðsíða 72

66
MORGUNN
hvað af því, sem eg hefi að segja, virðist lítilsvirði fyrir
krítiskan hluta áheyrenda minna.
Það kemur máske aðalefninu lítið við, en eg vil
byrja á því, að segja yður frá æsku minni. Eg ólst upp í
sveit á Vesturlandi. Fólkið þar var frekar mentunar-
snautt, eftir þeim mælikvarða, sem nú er farið að nota á
því hugtaki. Daglegt tal þess snerist um veðráttu, hey-
birgðir, björg í búi eða bjargarleysi. Það var þunglama-
legt í hreyfingum öllum, bæði til líkama og sálar. En
það vildi komast áfram, án þess að verða öðrum til byrði.
Og það gekk nú náttúrlega misjafnlega, eins og gefur
að skilja.
Eg gekk aldrei á barnaskóla. Það var enginn skóli
í sveitinni þeirri. Dýrafræðina lærðu börnin á því, að
hirða um búféð; jurtafræði á því að tína fjallagrös og
litunarmosa o. s. frv. Landafræði náði ekki út fyrir af-
iréttarlönd sveitarinnar, þótt maður náttúrlega hefði
hugmynd um að veröldin væri eitthvað stærri en það. Eg
lærði að þekkja stafina og kveða að og síðan lesa í Nor-
egskonunga sögum og „Verði ljós“. Mér fanst meira
gaman að konungasögunum. Þó man eg eftir vísum í
„Verði ljósi“, sem mér urðu lengi mjög minnisstæðar.
Þær voru eftir Þorstein Erlingsson. Fyrsta erindið byrj-
ar svo: „Þá nötrar vor marggylta mannfélags höll“ o. s.
frv. Eg býst ekki við að eg hafi skilið þessi erindi. En
þau stungu svo í stúf við annað efni þessa rits. Ocg síðar,
þegar eg kom til meira vits og fleiri ára, þá skildi eg það,
að það var byltingahugur skáldsins, sem hafði seitt mig.
Þelr, sem lesið hafa „Verði ljós“ skilja efalaust, að vísur
þessar voru ekki settar þar til meðmæla með höfundi,
heldur til að sýna, hvað guðleysi sumra manna gæti
gengið langt.
Eg var látinn læra Helga kverið svonefnda, og
Balles biblíusögur. Biblíusögur þótti mér gaman að læra.
En frá kverlærdómnum er það að segja, að eg stundaði
hann með mikilli tregðu. En þar sem auðvitað var ekki