Morgunn - 01.06.1937, Síða 100

94
MORGUNN
samræmi við alt, sem lífið hefir hingað til kent mér um
samhengi og niðurskipan alheimsins. Ef til vill ætti eg
heldur að orða þetta á þessa leið: Því fer svo fjarri að
hinni nýju kenning hafi mistekist að komast í samband
við niðurskipan náttúrunnar, eins og eg hefi lært að
þekkja hana, að hún hefir beinlínis aukið og eflt virðingu
mína fyrir þeirri niðurskipan, og komið mér til að líta
með aukinni undrun og lotningu á það afskaplega um-
hverfi, sem við lifum í. Það er sannarlega nýr heimur,
sem rannsóknirnar sýna oss, yfirskilvitlegur heimur, ólík-
ur þeim jarðneska efnisheimi, sem vér erum í, en þegar
vér kynnum oss hann, komumst vér betur og betur að
þeirri ályktun, að hann sé nauðsynleg fylling eða sam-
stæða við vorn daglega heim — að hann liggi upp að vor-
um heimi, þótt ekki sé það í rúminu — að hann sé, ef eg
má orða það svo, framlenging eða endurskin, sem með
einhverjum hætti varpar skærara ljósi yfir alt, sem vér
höfum áður vitað um afleiðingar og niðurröðun og fyrir-
ætlanir. Það hefir þannig orðið mín reynsla, að hin nýja
þekking samsvarar og fyllir út þann skilning á voru jarð-
neska umhverfi, sem vísindin höfðu áður lagt mér til.
Eg sný mér þá að þeim spurningum, sem vakna í sam-
bandi við hina trúarlegu og siðferðilegu hlið málsins. Þá
hefi eg þetta að segja, að eg hefi líka komist að því, að
þær skoðanir, sem sálarrannsóknamenn hafa yfirleitt,
samsvara viðunanlega því, sem eg get bezt hugsað mér
um þessi grundvallaratriði. Það er eins um þetta efni og
heimspekilegu vafamálin yfirleitt, að ekki er öllum spurn-
ingum svarað. Nýjar spurningar hafa vaknað og sumar
þær gömlu halda áfram. En það er einkenni á hinum nýju
hugmyndum, að þær eru í innri og verulegri samkvæmni
við þann siðferðilega og andlega heim, sem eg hafði á
frumstæðan hátt lært að þekkja í fyrra hugsanalífi mínu.
Fyrst er biblían. Það er nú meira en fjórðungur ald-
ar síðan eg var í háskóla og þá gerðist það, sem flestir
guðfræðinemar hafa orðið fyrir; hin gamla rétttrúnaðar-