Vaki - 01.09.1952, Side 34

Kjarval: Teikning.
með hinum seinni flokknum: málverk,
teikning eða höggmynd.
Skipting þessi er mjög hcettuleg. Hún
er ekki skil milli tveggja óskyldra hluta
heldur eingöngu hugmyndaflokkun. Hin-
ar svonefndu fögru listir eru einungis sem
blaðkróna á þeim meiði, sem listin er öll,
þrœdd inn í starfsgreinar þjóðfélagsins
og þá kölluð listiðja. Klipptar frá deyja
þœr eins og hver önnur stofublóm. Nítj-
ánda öldin er sorglegt dœmi þess sem
gerist þegar hugmyndin sem ávallt skal
tengd andstœðu sinni, veruleikanum,
slitnar frá og reikar ein sér sem sólarlaus
hnöttur. Þótt listamennirnir héldu sam-
bandi við náttúrumyndina, rofnaði list
þeirra frá þeirri náttúru, sem nœrir hana
engu síður: handverkið.
Á blómaskeiði íslenzks þjóðlífs náðu
myndlistirnar aldrei hœrri vexti en þeim
að vera listiðnaður og hann í takmörk-
uðum búningi. Aldrei urðum við svo auð-
ugir að við gœtum leyft okkur að vera
fagurkerar í beztu merkingu orðsins. Menn
geta þá gert sér í hugarlund á hvílíkt
vesœldarstig listhugsun hlaut að falla,
þegar enn kreppti að og þau skilyrði
hurfu, sem gerðu þó listiðn fœrt að þríf-
ast. Segja má að hún sé horfallin um það
bil er tekur að rakna úr og aðstœður
leyfa henni að vaxa fram að nýju. Það
verður því að hafa í huga þá gífurlegu
erfiðleika, sem hlutu að bíða þeirra
manna, er á ný vildu festa myndlistinni
rœtur á íslandi.
Öðrum þrœði mátti búast'við, að byrj-
un þeirra yrði frumstœð eins og allt upp-
haf listar. Og það hefði kannski mátt
ásaka þá fyrir að sú varð ekki raunin á.
En vorum við í rauninni frumstœtt fólk?
Hafði ekki hugur þjóðarinnar þjálfað feg-
urðarskyn sitt og mat öldum saman í
glímu við ljóð og sögur? Skyndilega
breiðir sköpunargáfa hennar úr sér, nœr
TlMARITIÐ VAKI
32