Vaki

Ukioqatigiit
Ataaseq assigiiaat ilaat

Vaki - 01.09.1952, Qupperneq 39

Vaki - 01.09.1952, Qupperneq 39
manna líklegastur til að eyða ævinni við slík skilyrði. Þótt hann væri langdvöl- um við frönsku hirðina sem sendimaður hins unga lýðveldis, hafi hann ímugust á fáguðum og viðhafnarmiklum um- gengnisvenjum. Honum fannst evrópsk yfirstétt meta um of hégómlegt hirðlíf, vera of niðursokkin í verk manna og fara um leið á mis við gjafir gamal- heilagrar náttúru. Þegar hann kom aft- ur til Bandaríkjanna að taka við for- setaembætti sem annar forseti í röðinni deildi hann á Evrópumenn og talaði með lítilli virðingu um „hnignun þeirra og hégiljur". List sjálfri séi’ nóg og ein- hliða áherzla á vitsmunalífið féll honum ekki í geð, og má kenna honum mikið af þeim vinsældum, sem sjónarmið þetta nýtur hjá nútímamönnum í Banda- ríkjunum. Eitt fannst honum lítils virði, en það var kunnátta gáfumanna ef þeir leituðu ekki gáfum sínum og kunnáttu verk- efnis við dagleg nytjastörf. Honum virt- ist sem þorri manna með óspillta vits- muni léti stjórnast af innri hvöt til réttrar breytni og hann hélt að þeirri þjóð, sem hefði hana að leiðarsteini hlyti að farnast vel. Og um leið myndi hún sleppa við óréttlæti, víxlspor, þjáningar og heimskulega sóun verðmæta þeirra þjóða, sem var stjórnað af langskóla- gengnum, fræðilega þenkjandi höfðingj- um, fjarri þegnum sínum bæði að hugar- fari og háttum. Hins vegar dáðist hann að hversdagsmanninum, hjá honum taldi hann búa dyggð og eðlislæga göfgi í ríkara mæli en hjá nokkrum fræðimönn- um og gáfnaljósum. Með lofgjörð sinni um hversdags- manninn kom Jefferson skrið á hreyf- ingu, sem farið hefur vaxandi æ síðan, því Bandaríkjaþjóðin flutti og flytur hversdagsmanninum lof og dýrð, hún hefur viljað kalla heiminn til fylgis við sig, og nú skal Evrópa hlusta, hún skal láta boðskapinn verða sér að kenningu, þótt hann láti annarlega í eyrum. Orðtakið hversdagshættir og jafnræði er ekki ennþá orðið Evrópumönnum jafn tungutamt og Bandaríkjamönnum. Af orðunum þrem, sem mynda bylt- ingarvígorð álfunnar, hefur hún mesta áherzlu lagt á frelsið og kosið að leita þess í yztu æsar. Þjóðir Evrópu höfðu öldum saman búið við harðstjórn í stjórnmálum og hugmyndum, og í aug- um byltingarmanna, menntamanna og upplýstra borgara sem hafa frá valda- töku ráðið viðhorfum álfunnar með bók- menntum sínum, list og stjórnmála- starfi, í augum þessa fólks var ekkert dýrmætara en frelsið. En stéttaskipting og forréttindi stétta, misjöfn virðing eftir stöðu í þjóðfélagi myndar þátt sem er traustlega slunginn í lífsvef Evrópu, og þeir urðu fáir, sem lögðu á sig bar- áttu fyrir jafnrétti og bræðralagi. En nú á dögum er vissulega til fólk, sem er annt um þessa hluti og jafnréttisbar- áttan stendur nú sem hæst. Menntamenn gerðu byltingu undir fána frelsisins, hversdagsmaðurinn er að gera byltingu undir merki jafnréttis- ins. Hann er að taka völd á sviðum stjórnmála og efnahagsmála, og í flest- um Evrópulöndum hefur hann unnið greinilega á. En í andlegum efnum mun honum reynast allt torsóttara. 1 Evrópu á höfðingjastéttin sér langan valdaferil, þjóðir álfunnar hafa lært að dá hið sér- stæða og virða ágæti þeirra sem skáru sig úr hópnum. Ekki fór hjá því, að þessari aðdáun væri samfara fyrirlitn- ing á hversdagsháttum og þess vegna vantrú á gildi kenninga um jafnan rétt allra. Svo rótgróið er þetta sjónarmið, að í þeirri baráttu, sem nú er háð um valdatöku lágstéttanna, hika báðir deilu- aðilar við að nefna hana réttu nafni en flytja mál sitt með viðurkenndum hug- tökum frelsisins. En fyrr eða síðar TiMARITIÐ VAKI 37
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122

x

Vaki

Qulequttap nassuiaataa:
tímarit um menningarmál
Saqqummersitap suussusaa:
Katersaatit:
Gegnir:
ISSN:
2251-5976
Oqaatsit:
Ukioqatigiiaat:
2
Assigiiaat ilaat:
2
Saqqummersinneqarpoq:
1952-1953
Iserfigineqarsinnaavoq piffissaq una tikillugu:
1953
Saqqummerfia:
Ansvarshavende person:
Þorkell Grímsson (1952-1953)
Oqaaseq paasinnissutissaq:
Allaaserineqarnera:
Listir. Bókmenntir. Menningarmál.

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vaki
https://timarit.is/publication/818

Link til dette eksemplar: 1. tölublað (01.09.1952)
https://timarit.is/issue/343414

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.

1. tölublað (01.09.1952)

Iliuutsit: