Helgafell - 01.12.1942, Blaðsíða 44

322
HELGAFELL
bandi milli sjúkdóma og syndar. Hún
er liður í trúarbrögðum, sem leita or-
saka sjúkdómanna í einhverju illu, og
síðan er reynt að hefta þá með athöfn-
um, er ýmist bera á sér blæ helgisiða
eða hjátrúar, eða reynt er að vinna bug
á sjúkdómnum með frómum óskum.
Fræðileg læknisfræði byggist hins veg-
ar á þeirri grundvallarhugsun, að sjúk-
dómar stafi af eðlilegum orsökum. Hún
sér tengsl milli sjúkdóma og fáfræði.
Hinn siðmenntaði maður reynir að ná
valdi á þeim öflum, er orsaka sjúk-
dóma, með ráðum, sem eru af þessum
heimi, en ekki af öðrum heimi. Hann
lítur eigi á sjúkdóma sem eitthvað yfir-
náttúrlegt. Hann telur ekki, að sjúk-
dómar stafi af því, að syndgað hafi
verið gegn siðferðilegum lögmálum,
heldur af því, að heilsufræðileg lögmál
hafi verið virt að vettugi. Hann viður-
kennir, að þekking sé eina ráðið til að
koma í veg fyrir þá. Þegar lækna skal
sjúkdóma eða vernda gegn þeim,
byggir hann traust sitt á aðferðum,
sem eru árangur vísindalegra rann-
sókna og reynslan hefur sannað, að
kæmu að gagni.
íbúar margra landa styðjast enn við
hina frumstæðu læknisfræði. Er sjúk-
dóma ber að höndum, er milljónum
manna svo farið enn í dag, að þeir leita
trausts hjá prestum sínum og guðum,
en eigi hjá heilbrigðisyfirvöldunum eða
læknavísindunum. Það vill brenna við,
jafnvel í menningarlöndum, að fólki
finnist vera eitthvað dularfullt við sjúk-
dóma. Fræðileg læknisfræði leitast við
að svipta burt þessari hulu hins dular-
fulla. En fræðileg læknisfræði er mjög
nýtt fyrirbrigði í reynslu mannsins.
Hún er þáttur í menningarframförum
síðustu ára, og menningin er ung. —
Maðurinn hefur lifað á jörðinni um
tvær til þrjár milljónir ára, en jafnvel
frumdrög menningarinnar ná aðeins
nokkur þúsund ár aftur í tímann. —
Heimildir frá Egyptalandi og Babýlon
leiða t. d. í ljós, að fyrir einum fimm
Lækrtisbúningur ca. 20000 árum f. K. Töfra-
maðurinn brá sér í dýrsham til aS binda at-
hygli sjúklingsins sem bezt, meðan hann framdi
töfra sína.
þúsund árum tíðkuðust mannfórnir af
hálfu prestlæknanna til að sefa hina
reiðu guði sjúkdómanna. Maðurinn,
sem var uppi áður en sögur hófust, fyr-
ir um 25 þús. árum, lifði á veiðum og
notaði steinhnífa og örvar. Læknar
þess tíma, búnir líkt og myndin sýnir,
drógu upp grófar myndir á hellisvegg-
ina til að reka út illa anda sjúkdóm-
anna. Þessi frummaður er forfaðir hins
siðmenntaða manns nútímans. Þótt vér
þekkjum ekki sögu hans til fulls, þekkj-
um vér geðshræringar hans og hversu
hann brást við hættum lífsins. Enda
þótt menningin hafi breytt umhverfi
mannsins, hefur hún ekki breytt kjarna
eðlis hans. Maður nútímans er enn að
miklu leyti háður eðlishneigðum og