Helgafell - 01.12.1942, Blaðsíða 13
ÁVARP RÍKISSTJÓRA
291
hefnr lifað í 2000 ár nafn stjórnmálamannsins í Rómaborg, vinar Horazar skálds,
af því að hann hlúði að fögrum listum, aðallega skáldlist, með auðæfum sinum og á
annan hátt, meira en þekkzt hefur áður. Það, en ekki stjórnmálastarfsemin, þótt
hann væri framúrskarandi á því sviði, hefur gert þennan mann ódauðlegan.
£f lýst er eftir íslenzkum mönnum af þessu tagi, þá munu þeir finnast. Menn-
irnii, sem sátu í þröngum og köldum húsakynnum við grútartýru, svo að árum skipti
máske, og skrifuðu án nokkurs endurgjalds og án þess að láta nafns síns getið frægu
fornhandritin íslenzku, og hafa með því varðveitt fombókmenntir vorar, voru
Mæcenasar okkar á þeim tímum. Margur maður á seinni árum hefur styrkt til náms
íslenzk listamannsefni og keypt af listamönnum verk þeirra til eigin nota eða til
híbýlaprýði í stofum sínum. Ýmsir þessara manna hafa máske haft sama innrætið
og Mæcenas Rómverja. Styrkur einstaklinga til lista með því móti, að almenningur
gæti notið góðs af, t. d. með byggingu málverka- oghöggmyndasafns, þar sem saman
er komið úrval málverka og höggmýnda íslenzkra listamanna, og jafnvel listamanna
annarra þjóða, væri íhugunarvert verkefni. Það er ekki óalgengt með öðrum þjóð-
um, að einstaklingar geri þetta. Slíkt safn er allt í senn: sannur menntaskóli fyrir
almenning, hvöt fyrir Iistamanninn og auglýsing út á við um þroska vom á þessu
sviði. Hér er tækifæri fyrir einstaklinga, sem hafa eignazt fé, til þess að ávaxta fé
sitt, að vísu ekki svo, að þeir fái af því sparisjóðsvexti í sinn vasa — en ávaxta það,
svo að aldir og óbornir njóti vaxtanna.
Ég lýk máli mínu með því að minna á eftirfarandi ummæli um Mæcenas hinn
rómverska eftir frægan brezkan fræðimann: „Rækt hans við skáld og rithöfunda
stafaði hvorki af fordild né einvörðungu af viðvaningslegri ást á bókmenntum,
heldur af skilningi á æðri þörfum þjóðfélagsins. Hann sá og skildi, að listgáfa skálda
þeirra tíma var ekki eingöngu hver önnur prýði fyrir hirð keisarans, heldur afl,
sem eykur skilning manna á nýjum og breyttum viðhorfum þjóðlífsins."