Helgafell - 01.12.1942, Blaðsíða 129

MERGURINN MÁLSINS
399
öllu við, hefðum við bara viljað. Þá var
enn fátt með Rússum og Möndulveldun-
um, og Rússar ólu í senn hinn forna ótta
sinn við Þýzkaland og gamla tortryggni
í garð Breta. Okkur var gefið eitt sumar
til þess að játa fyrri mistök okkar og end-
urnýja bandalagið við Rússa. Ég er sann-
færður um, að Göring hefði ekki byrjað
þessa styrjöld, ef við hefðum gripið til
þessa bragðs. Hann hefði þá látið tilleið-
ast að ganga að samningaborðinu, og þar
hefði mátt knýja hann til þess að skila
þýfinu.
En and-rússneska klíkan og Cant voru
ekki á því. Að vísu þóttust þeir eitthvað
vera að gera í þá átt, og helltu olíu á glæð-
ur rússneskrar tortryggni með því að
senda undirtyllu í utanríkismálaráðuneyt-
inu til Moskvu. En það hefði reyndar átt
að vera öllum ljóst, hvers þeir vonuðu og
hvað þeir ætluðust fyrir. Þeir treystu enn
tungumjúkum fullyrðingum Görings,
margítrekuðum í samkvæmum í London
og heimboðum á sveitasetrum, að áhuga-
mál hans væri að ráðast á Rússland og
leggja það undir sig, og eftir þessu biðu
þeir með slægð hálfvitans.
En svo rann upp þessi dapurlegi ágúst-
morgunn, er óttalostin veröld spurði för
Görings til Moskvu, þar sem hann hafði
gert „griðasáttmála" við Dimitroff,
hinn aldurhnigna forseta Rússlands, sem
Göring hafði hótað hengingu við réttar-
rannsóknina út af bruna ríkisþinghússins
þýzka fyrir 46 árum. í öllum blöðum heims
voru birtar myndir af þeim Göring og
Dimitroff, þar sem þeir tókust í hendur.
Innan fjörutíu og átta klukkustunda
hófst svo árásin á England, og saga hrak-
fara okkar í upphafi styrjaldarinnar er
öllum kunn. Eftir að áhlaupi Þjóðverja var
hrundið voru allir íbúar landsins, ungir
sem gamlir, kvaddir í þjónustu ríkisins
og látnir vinna nauðsynleg styrjaldarstörf.
Mitt starf er í því fólgið, að skrifa orðin
„úr gildi“ á skömmtunarseðla fyrir skyrtu-
tölur, sem gefnir voru út en kallaðir inn
nokkru síðar, af því að þá voru skyrtu-
tölur bannaðar. Þegar ég hef skrifað „úr
gildi“ á þá alla, verða þeir látnir í pappírs-
kvörnina og búnir til úr þeim nýir seðl-
ar, og ég gleðst af því, að mér skuli
leyft, þótt gamall sé, að vinna þetta þjóð-
nytjastarf fyrir málstað okkar,
Um aðra hluti er ég víst orðinn alltof
efagjarn og napur. Mér er sennilega líkt
farið og öðrum fjörgömlum mönnum, að
reynsla ára minna talar hærra máli en
skynsemi mín, og ég geri rangt í því, að
nöldra svo mjög um það, sem ég sé. Ensk
tunga hefur nú verið bannfærð úr útvarp-
inu okkar, því að ella kynni andstæðing-
unum að berast mikilvægar upplýsingar.
Hérna um daginn sá ég í blaði, að upp-
lýsingamálaráðuneytið er að undirbúa
geysimikla tedrykkju í tilefni fimmtíu ára
starfsafmælis þess, og ég býst við því, að
þetta eigi að skilja svo, að þeir haldi, að
styrjöldin geisi enn árið 1989, en ég hafði
vonað, að henni yrði lokið fyrir þann tima.
Okkur er einatt sagt, að framleiðsla
vígvéla fari ört vaxandi, en samt verður
okkur harla lítið ágengt. Mikið er rætt
um að refsa Þjóðverjum eftir þessa styrj-
öld og tryggja það, að styrjaldir verði
aldrei framar háðar. Eftir að innanríkis-
ráðherrann skipaði svo fyrir, að allir
skyldu ganga með augnablökur og hand-
járn, er ósköpin öll talað um frelsið, sem
við eigum að njóta, þegar striðinu er lokið.
En ég er svo ævagamall, að ég hef heyrt
þetta allt oft og mörgum sinnum áður og
er nú farinn að gerast efagjarn. Sonar-
sonur minn segir mér, að þessi styrjöld
hefði aldrei orðið, ef hann og jafnaldrar
hans, ungir í anda, hefðu einhverju fengið
að ráða, en hann segir, að stjórnmálamenn-
imir skeyti aðeins um að halda völdunum
og myndu ekki kinoka sér við að beita
hverjum brögðum sem væru til þess að
halda utangátta ungum mönnum og dug-
andi, sem unna föðurlandinu. Ég man það
vel, að þetta sagði ég líka áður en styrj-
öldin 1939 hófst, og meðan á henni stóð.
En nú finnst mér langt síðan sú styrjöld
var háð. Ójá, ég er orðinn gamall og farinn.