Helgafell - 01.12.1942, Blaðsíða 19

Helgafell - 01.12.1942, Blaðsíða 19
SJÁLFSTÆÐISMÁLIÐ ER ÆVARANDI 297 Hér þurfti skjótra aðgerða af vorri hendi, enda fal Alþingi næsta dag, 10. apríl, ráðuneytinu að fara með konungsvaldið að svo stöddu og ákvað enn fremur, að ísland tæki í sínar hendur að öllu leyti meðferð utanrík- ismálanna. Með lögum 16. júní 1941 var kon- ungsvaldið falið í hendur ríkisstjóra, og utanríkismálunum var skipað með lögum 27. sama mánaðar. Þessi skipan helzt enn og er hlið- stæð því, er á sér stað í öðru ríki hér í álfu, Ungverjalandi, sem er konungs- ríki, en ríkisstjóri fer með konungs- valdið síðan fyrir heimsstyrjöld. Um seimbandsmálið var lítið rætt opinberlega eftir 10. apríl og til árs- loka 1940. í ársbyrjun 1941 létu raddir til sín heyra um það, að Alþingi það, sem þá kom saman, ætti að lýsa yfir því, að sambandssáttmálinn væri úr gildi fallinn vegna vanefnda af hálfu Danmerkur, og að konungssambandið væri einnig fallið niður og því slitið. Nokkrir forystumenn stjórnmála- flokkanna rituðu greinar í blöðin um afstöðu sína til málsins, og mun hlust- endum það í fersku minni, hvað hver þeirra um sig lagði til málanna. Stefn- urnar voru aðallega tvær: aðrir vildu láta Alþingi þá þegar lýsa yfir rofi sambandsins við Danmörku og kon- ung, það er fara hina svonefndu „hraðZe/ð“, sem einnig var nefnd ,,á- hœttuleið“, en hinir fara „hægfara- leiðina'1, „áhættulausu leiðina", það er að láta sér nægja um sinn að lýsa yfir því, að íslendingar mundu ekki semja á ný, heldur væru samningsslit hið endanlega markmið eftir árið 1943, nema nauðsyn bæri til að gera þau gildandi fyrr. í þessum umræðum kom það upp, að brezka stjórnin hafði látið sendi- herra sinn hér skýra íslenzku stjórn- inni frá því áliti hennar, að ráð/egra vœri að fara hœgfara leiSina. Aðgerðir Alþingis í málinu urðu þessar: Hinn 17. maí 1941 ályktaði Alþingi að lýsa yfir þessu tvennu: í fyrsta lagi: að það teldi ísland hafa öðlazt rétt til fullra sambandsslita við Dan- mörku, sökum vanefnda Danmerk- ur á sambandssamningnum frá 1918. í öðru lagi: að af íslands hálfu verði ekki um að ræða endurnýjun á sambandslaga- sáttmálanum, þótt ekki þyki tíma- bært vegna ríkjandi ástands að ganga frá formlegum sambandsslit- um og endanlegri stjórnarskipun rík- isins, enda verði því ekki frestað lengur en til styrjaldarloka. Ég skal ekki fjölyrða um þessa þings- ályktun, en aðeins benda á það, að Alþingi taldi ísland hafa rétt til að fara hraðleiðina, sem ég nefndi áðan, en fyaus að fara hana ekki, taldi það ótímabært vegna hins ríkjandi ástands að ganga frá formlegum sambandsslit- um og endanlegri stjórnarskipun ríkis- ins og þessu mætti fresta til styrjald- arloka. í þessum málum stóðu þá sakir þanm ig í lok júnímánaðar 1941 : Lög höfðu verið sett um ríkisstjóra íslands, sem fer með það vald, sem konungi er falið í stjórnarskránni, og ríkisstjóri hafði verið valinn. Enn fremur höfðu verið sett lög um utanríkismálaráðuneyti íslands og full- trúa þess erlendis. í 1. gr. þeirra er mælt svo fyrir, að með utanríkismál íslands fari sérstakt ráðuneyti í Reykja- vík, og í 2. gr. segir, að ríkisstjórnin skipi starfsmenn sendiráða. Skal þetta ekki nánar rakið. —
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172

x

Helgafell

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Helgafell
https://timarit.is/publication/1076

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.